فوتوریسم و چگونگی پیدایش آن

نویسنده: ایکاروس، تاریخ انتشار: چهارشنبه، ۲۷ مرداد ۱۴۰۰

فوتوریسم یک جنبش هنری مربوط به قرن بیستم است که در ایتالیا شکل گرفت و یکی از اولین جنبش های آوانگارد در اروپا به حساب می آید و رشته های هنری مانند ادبیات، موسیقی و هنرهای تجسمی را در بر میگیرد. علاوه بر اینکه یک جنبش هنری محسوب میگردد، یک حرکت فرهنگی نیز قلمداد می شود. فوتوریسم بر روی دیگر جنبشهای آوانگارد کشورهای اروپایی، آمریکا و آسیا و بروی انواع هنر، مانند نقاشی، مجسمه سازی، شعر، تئاتر، موسیقی، معماری، رقص، سینما و حتی آشپزی نیز تاثیرات عمیقی و ماندگاری بجای گذاشته است. یکی از مهمترین تئوریسین های این مکتب فیلیپو تومازو مارینتی شاعر، نویسنده، نمایش‌ نامه ‌نویس و آهنگساز اهل ایتالیا بود.


فیلیپو تومازو مارینتی

فیلیپو تومازو مارینتی


همانطور که گفته شد جنبش فوتوریسم در ایتالیا متولد شد. این حرکت در زمانی بروز کرد که دنیا درگیر و دستخوش پدیده های قابل توجهی بود. پدیده ها و رخداد هایی مانند جنگ، تغییرات جمعیتی و اجتماعی، تحولات بزرگ سیاسی و کشف های جدید تکنولوژیک مانند تلگراف بدن سیم، رادیو، هواپیما و اختراع اولین دوربین های فیلم برداری از این دسته بودند. تمام این ابداعات و پدیده ها باعث تغییر در تعریف مسافت ها و همچنین ارتباط بین قاره ها با یکدیگر شد. در این دوره ارتباطات جدیدی میان مردم و قاره ها شکل گرفت. این پدیده ها باعث بروز جریان جدید در زندگی انسانها شد و یکی از مهمترین این جریانها سرعت بود.


مانیفست جنبش فوتوریسم که در نشریه فیگارو به چاپ رسید

مانیفست جنبش فوتوریسم که در نشریه فیگارو به چاپ رسید

برای دیدن تصویر اصلی اینجا کلیک کنید


فوتوریستها بر این عقیده بودند که موزه ها و کتابخانه ها باید از میان برداشته شوند و به این ترتیب ما می توانیم ارتباط خود را با گذشته قطع کرده و بر روی پویایی حال تمرکز نماییم. همانطور که از این بیانات می توان فهمید این جنبش گرایشات ایدئولوژیک در خود داشت. با پیشرفتهای صنعتی، خطوط مونتاژ بزرگ و عظیم به وجود آمد که تولید محصولات را سرعت می بخشیدند و حجم بالای خروجی داشتند. تعداد اتومبیل هر روز افزایش پیدا میکرد، خیابانها پر از نورهای مصنوعی شدند. سرعت تبدیل به یک هدف غایت و مهم شد، این موارد باعث بوجود آمدن فضا های جدید و حال و هوای خاصی شد. جینو سورینی نقاش و منتقد هنری نقل می کند زمانی که با تومازو مارینتی ملاقات داشتم و در مورد جنبش با هم صحبت و تصمیم گیری میکردیم با مودلیانی نیز در مورد جنبش حرف زدم و او را برای پیوستن به فوتوریسم دعوت کردم اما او این دعوت را رد کرد.

مانیفست فوتوریسم در سال 1909 و در نشریات ایتالیایی نسبتا زیادی به چاپ رسید. این بیانیه در بیستم فوریه 1909 در نشریه مشهور فرانسوی فیگارو نیز به چاپ رسید. در این بیانیه مارینتی قوانین پایه جنبش را ذکر کرده و توضیح می دهد. مدتی بعد و در میلان در فوریه 1910 نقاشان ایتالیایی به نامهای اومبرتو بوچونی ، کارلو کارا ، جاکوما بالا و لوئیجی روسولو به جنبش فوتوریسم پیوستند و بیانیه آنرا امضا کردند. در همان سال بیانیه تکنیکی نقاشان فوتوریسم نیز منتشر شد که همین نقاشان آن بیانیه را نیز امضا نمودند. این بیانیه بر تکنیک در کار تاکید می کرد و همچنین سرسپردگی و اعتماد بی چون و چرای خود را نسبت به علم و دانش ابراز میداشت. همچنین پایان ایدئولوژی تکنیکهای قدیم را اعلام میکرد. در میان مهمترین آثار هنری، اپرای پارسیفال ریشارد واگنر، آهنگساز و فیلسوف نامی آلمانی شروع به نمایش در تئاترهای اروپا کرد. از دل فوتوریسم مبانی دیگری مانند دینامیسم، سرعت گرایی، صنعتی شدن، میلیتاریسم، و ناسیونالیسم نیز سر برآورد. اولین نمایشگاه مهم آثار فوتوریسم در 24 فوریه 1912 و در گالری برنهایم پاریس برگزار شد. در افتتاحیه این نمایشگاه مارینتی، کارلو کارا ، لوئیجی روسولو و سورینی حضور داشتند. در ابتدا نمایشگاه با استقبال سرد و بی توجهی روبرو شد اما در ادامه و بعد از یک هفته جریان به طور کلی تغییر کرد. فوتوریسم با استقبال خوبی روبرو شد و تبدیل به یک جریان بین المللی شد. توجه در اروپا به این حرکت هنری زیاد شد به طوری که در شهرهای دیگر کشورهای اروپایی از جمله برلین نمایشگاههایی بر پا گشت. گرد هم آمدن فتوریستها و سازماندهی آنها به لطف آلدو پالاتسسکی که یک رمان نویس و شاعر ایتالیایی بود بسیار با نظم و خوب پیش می رفت.


آلدو پالاتسسکی

آلدو پالاتسسکی


در سال 1913 آردنگو سوفیچی نویسنده، نقاش، پیکرتراش، شاعر و روشنفکر ایتالیایی به همراه جوانی پاپینی شاعر و نویسنده برای حمایت و تبلیغ این سبک نشریه لاچربا را تاسیس کردند. با مرگ یکی از بزرگان این جنبش (اومبرتو بوچونی) در سال 1916 کارا و سورینی وارد فاز جدیدی از جنبش شدند که شباهتهایی به سبک کوبیسم داشت. به این ترتیب بود که جنبش، مرکزیت خود را از میلان به رم منتقل کرد و این جنبش وارد فاز دوم خود شد که فوتوریسم دوم نام دارد. فوتوریسم 2 به طور کلی به دو فاز تقسیم شد، اولین فاز دو سال پس از مرگ بوچونی و در سال 1918 شکل گرفت و تا سال 1928 ادامه پیدا کرد. خصوصیات این فاز ارتباط شدید و قوی آن با پست کوبیسم و کانستراکتیویسم بود. فاز دوم از سال 1929 آغاز شد و تا سال 1939 ادامه داشت. این مرحله ارتباط تنگاتنگ با جنبش سورئالیسم برقرار کرد. میتوان گفت فوتوریسم در مرحله اولیه خود یک نوع ایده جنگ افروزانه را می پروراند، که تا حد زیادی هم متعصّبانه بود. این ایده با جنبشهای دیگر آوانگارد در تضاد بود. همچنین این مرحله از جنبش تا حد زیادی آنارشیستی نیز بوده است. اما فاز دوم این جنبش از نظر ایدئولوژی ارتباط وسیعی با رژیم فاشیسم برقرار می کرد. این بخش از جنبش رابطه تنگاتنگ با سیستم دولتی آن دوران داشته است.

اما همانطور که گفته شد این سبک در کشورهای دیگر و نقاط مختلف دنیا نیز نفوذ کرد. بیانیه فوتوریسم مارینتی درست یک ماه بعد از چاپ در نشریه فیگارو فرانسه در روسیه (سنت پیترزبورگ) نیز منتشر شد. ناتالیا گنچاروا و میکائل فئودورویچ از هنرمندان اصلی این سبک در روسیه بودند، این جنبش تحت عنوان فوتوریسم سرخ مشهور شد.


یک اثر از ناتالیا گنچاروا

یک اثر از ناتالیا گنچاروا


در سال 1913 کازیمیر مالویچ نقاش، میخائیل واسیلیوویچ ماتیوشین آهنگ ساز و نقاش و الکسی الیسویچ کروشنایچ نویسنده اعلامیه مستقلی برای فوتوریسم سرخ منتشر کردند. پس از انقلاب 1917 روسیه از دل فوتوریسم دو جنبش مهم و تاثیر گذار آوانگارد دیگر به نام های سوپره‌ماتیسم و کانستراکتیویسم سر برآوردند.

اما یکی از قسمتهای مشهور و بسیار مهم فوتوریسم فوتودینامیزم می باشد که در عکاسی مطرح شده است. در این سبک می توان به وضوح حرکت در عکس را مشاهده کرد. این عکسها با یک تکنیک خاص و نور پردازی خاص ثبت می شوند. یکی از پیشگامان این تکنیک آنتون جولیو براگالیا عکاس نوگرای ایتالیایی می باشد.


اثر آنتون جولیو براگالیا

اثر آنتون جولیو براگالیا


به طور کلی فوتوریسم بر پایه نشان دادن حرکت در اثر هنری استوار بود. این پدیده در نقاشی های این سبک نیز به چشم می خورد. این سبک به واسطه هنرمندان مختلف گرایشات متفاوتی نیز در خود داشته است. برای مثال بوچونی گرایش داشت که احجام را به شکل پلاستیکی و حالت مصنوعی گونه به تصویر می کشید. این نوع از فوتوریسم به مبانی کوبیسم نیز تمایل و گرایش داشته است. در حالی که جاکوما بالا گرایش داشت که از لرزش های نوری در کار بهره ببرد. به طور کلی این گرایش از فوتوریسم بر پایه سبک دیویزیونیسم می باشد که با سبک امپرسیونیست ها در ارتباط است. با استفاده از این تکنیک در کار توهم حرکت در نقاشی ایجاد شده و حس لرزش و حرکت را در تابلوی نقاشی به بیننده القا می نماید. به طور کلی سبک فوتوریسم در رشته های نقاشی، مجسمه سازی و موزاییک بسیار موفق بود و توانست ارتباط خوبی با مخاطب برقرار نماید. در حالی که در رشته های ادبیات و تئاتر نتوانست به بیان مناسبی برسد و به طور کلی موفق نبود.


یک اثر از جوزف استلا

یک اثر از جوزف استلا


از نقطه نظر هنر مفهومی می توان فوتوریسم را نزدیک به سبک کوبیسم به شمار آورد. درگیری های این سبک با فرم ها و ایجاد تغییرات در آنها، از خصوصیات مشابه آن با سبک کوبیسم می باشد. در سبک کوبیسم ما نظاره گر نوعی نقاشی هستیم که سطح نقاشی را به طبقات مختلفی تقسیم می نماید. این طبقات مختلف تصاویر متفاوتی را در غالب یک نقاشی واحد و با پرسپکتیو های گوناگون به بیننده عرضه می نماید. فوتوریسم نیز از این خصوصیت استفاده می کند و آنرا در جهت القاء حس حرکت به کار میگیرد. از طرف دیگر می توان گفت که این سبک تا حدی نیز از سبک امپرسیونیسم در ارائه آثار استفاده کرده است. امپرسیونیست ها از نور و رنگ بسیار در آثار خود استفاده می کردند. فوتوریستها نیز از همین خصوصیت استفاده کرده و با استفاده از نور و رنگ به ایجاد پویایی و دینامیزم در آثار دست میزند.


یک اثر از بوچونی

یک اثر از بوچونی


به طور کلی می توان گفت مهمترین و اساسی ترین عنصری که در آثار فوتوریسم ها وجود دارد دینامیزم و حرکت است. حرکت در اثر هنری با موضوع، فضا و شی درگیر می شود و باعث به حرکت در آمدن اثر هنری می گردد. حرکت در ترنها، هواپیما و فعالیتهای روزمره زندگی مثلا گردش روزانه یک سگ به همراه صاحبش یا یک بچه در حال دویدن و بازی کردن از موضوعاتی است که فوتوریست ها به آن توجه زیادی نشان می دادند و آنها را به تصویر می کشیدند. اما فتوریست ها علیرغم اینکه در سبک خود تا حدی متفاوت از یکدیگر رفتار می کردند، در چند مورد کاملا با هم توافق داشتند. این موارد از این قرار هستند:هنرمندان فوتوریسم نوگرایی و ابداع را ستایش می کردند. آنها هنرمندانی قلدر، پویا و پر سروصدا بودند. این هنرمندان هرج مرج شهری و فعالیت شهرهای بزرگ را می پسندیدند. آنها ها همیشه در پی فردایی بهتر و نشاط آور تر بودند.


یک اثر از فرنان لژه

یک اثر از فرنان لژه


از دیگر خصوصیات این جنبش می توان به تفاوتهای آن با دیگر سبکهای آوانگارد اشاره کرد. برای مثال در سبکهایی مانند کوبیسم، دادائیسم، آبستره و سورئالیسم مرز کاملا مشخصی با هنر فیگوراتیو و کلاسیک وجود دارد. در این سبکها یک بیان کاملا بصری آنها را از هنر کلاسیک جدا می کند. اما فوتوریسم صرفا در پی بیان بصری نیست. این نکته صحیح است که تمام هنرها در پی اصلاح و تغییر در جامعه هستند اما شاید بتوان گفت که فوتوریسم بیشتر از سبکهای دیگر در پی این هدف است. پیروان این جنبش به دنبال تغییرات بنیادی در آینده هستند و خود را صرفا به بیانات هنری محدود نمی کنند. آنها با استفاده از این هنر در پی تمام جنبه های زندگی هستند و به بیان دیگر به دنبال بازسازی جهان پیرامون می باشند.


ویتوریو کورونا

ویتوریو کورونا


فوتوریسم بر روی تمام جنبشهای هنری آوانگارد سالهای 1900 تاثیر داشته است. هنرمندانی که پس از مرگ مارینتی و بعد از جنگ جهانی باقی ماندند در مظان یک اتهام بزرگ قرار گرفتند و ان حمایت از فاشیسم بود. در نیمه دوم سالهای 1900 هنرمندانی چون لوچانو د ماریا، ماریو وردونه، انریکو کریس پولتی، مائوریتسیو کالوزی، کودیا سالاریس و جردانو برونو تا حد زیادی بدنامی فوتوریست ها را در مورد فاشیسم اصلاح کردند. با وجود این هنرمندان، علاقمندی جامعه به این سبک بار دیگر قوت گرفت. در 1988 نئوفوتوریسم در غالب هنر تئاتر در شیکاگوی آمریکا شکل گرفت. تاکید این گرایش نیز بر سرعت بود. در سالهای نزدیک تر هنرمندان این سبک، نمایشگاه هایی بر پا کردند. یکی از مهمترین آنها نمایشگاهی بود که در پالاتزو رئاله میلان در سال 2009 برگزار شد. عنوان این نمایشگاه فوتوریسم 1909-2009 سرعت، هنر، اکشن بود. در سال 2014 یک نمایشگاه با هدف نگاه به گذشته فوتوریسم ایتالیایی در موزه گوگنهایم نیویورک برگزار شد.

این جنبش را می توان یکی از مهمترین و تاثیر گذار ترین مکاتب هنری قرن بیستم به شمار آورد. این مکتب هنری تاثیرات عمیق و مهمی را بر روی هنرمندان پس از خود بر جای گذاشت و همچنین منجر به ظهور سبکهای دیگر هنری شد. شاید بتوان گفت که فوتوریسم به نوعی گذار انسان را از سنت گرایی به عصر ارتباط و تکنولوژی به نمایش می گذارد و نوع جدید زندگی بشر امروزی را به تصویر می کشد.


ترجمه، گرد آوری و تهیه مطالب: جواد اکبر زاده

مطلب قبلی


دیدار - دریچه ای به کلاسهای اخیر

نگاه مختصری به آنچه که اخیرا در کلاسهای حضوری گذشته است.
فیلمهای کوتاه از کارهای در حال انجامی که در آموزشگاه نقاشی ایکاروس و توسط هنرجویان سیاوش مهویس صورت گرفته است.

نقاشی های ما با شما سخن میگویند

اثری از هنرمند آموزشگاه مرتضی طاهری

اثری از هنرمند آموزشگاه فاطمه جانمحمد زاده

اثری از هنرمند آموزشگاه صبا عزیز زاده

 

کلاسهای ایکاروس

دیـــدگـــاه

  Naser

زمان: هرمز شید، ۲۱ دی ۱۴۰۲ | ۱۲:۲۶:۱۳

بسیار عالی

↩ پاسخ به پیام

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد.

بخش‌های مورد نیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

ارسال نظرات



🎭 روز شمار هنری
امروز ۲۰۲۴/۱۲/۰۷ میلادی برابر با کیوان شید، ۱۷ آذر ۱۴۰۳هجری شمسی که مصادف میباشد با سالروز تولد جان لورنزو برنینی، مجسمه ساز و معمار ایتالیایی

جان لورنزو برنینی، مجسمه ساز و معمار ایتالیایی

 ادامه مطلب 

©کلیه حقوق مادی و معنوی این سایت محفوظ و متعلق به آموزشگاه نقاشی ایکاروس میباشد 2024-2009