امیل نولده نقاش آلمانی

نویسنده: ایکاروس، تاریخ انتشار: دوشنبه، ۳ خرداد ۱۴۰۰

امیل نولده نقاش و چاپگر آلمانی دانمارکی می باشد. وی را می توان یکی از اولین نقاشان سبک اکسپرسیونیسم به شمار آورد. این نقاش همچنین از اعضای اصلی گروه اکسپرسیونیسم دی بروکه (در همین مقاله در باره این گروه توضیح داده میشود) بود. نولده یکی از اولین نقاشان قرن بیستم بود که کار با آبرنگ و رنگ روغن را به صورت متفاوت در پیش گرفت و به مطالعه خصوصیات رنگها در این دو متریال پرداخت. آثار این نقاش به دلیل ضرب قلم های وی و انتخاب رنگهای خاص شهرت دارد. زرد های طلایی و قرمز های عمیق به مرور زمان در آثار وی ظاهر شده و جزو خصوصیات بارز کارهای وی شدند. آثار وی به رغم غم انگیز بودنشان، رنگهای درخشانی در خود دارند. آثار آبرنگ نیز شامل رنگهای درخشان و زیبا می باشند. گلها یکی از موضوعات اصلی نولده هستند که در آثار وی به وفور می توان آنها را یافت. می توان گفت که پرداختن به موضوع گلها در آثار این نقاش، اثر علاقه و توجه او به آثار ونگوگ بوده است.

امیل نولده با نام کامل هانس امیل هنسن در 7 اوت 1867در روستای نولده به دنیا آمد (در گذشته در 13 آوریل 1959). این شهر در ابتدا جز شهرهای آلمان محس.ب میگشت. ولی از سال 1920 قسمتی از کشور دانمارک شد. وی در مزرعه رشد کرد و بزرگ شد. پدر و مادر وی از پروتستان های معتقد پروس بوده و از دهقانان آن منطقه به حساب می آمدند. او پس از مدتی زندگی در مزرعه، در یافت که برای این نوع از زندگی ساخته نشده است و از طرفی خود را کاملا متفاوت از سه برادر دیگرش میدید. در بین سالهای 1884 و 1891 به تحصیل در رشته منبت کاری و تصویر سازی در شهر فلنسبورگ پرداخت. در دوران جوانی مشغول به کار در یک کارخانه طراحی و ساخت مبلمان شد. نولده سالها در بین شهرهای مونیخ، برلین و کارلسروهه در مسافرت بود. در سال 1889 به دانشگاه هنرهای زیبای کارلسروهه راه یافت و در آنجا مشغول به تحصیل شد. نولده از سال 1892 تا سال 1808 در مدرسه موزه هنرهای صنعتی و کاربردی (امروزه این موزه تبدیل به موزه نساجی شده است) آموزگار طراحی بود. در نهایت کار تدریس را رها کرد تا به آرزوی دیرینه خود که نقاشی به طور تمام وقت و حرفه ای بود بپردازد. وی در سن 31 سالگی به طور حرفه ای نقاشی را آغاز نمود. در سال 1898 در امتحان ورودی آکادمی هنر های زیبای مونیخ مردود شد. با این حال او نا امید نشد و شروع به شرکت در کلاسهای خصوصی نقاشی کرد. این کلاسها به مدت سه سال به طول انجامید و در کنار این کلاسها به شهر پاریس سفر نمود. در آن شهر با سبک امپرسیونیسم که در آن دوران یک هنر مرسوم به حساب می آمد آشنا گشت. در سال 1902 با بازیگر دانمارکی آدا ویلستروپ ازدواج کرد. پس از ازدواج به شهر مونیخ نقل مکان نمود و در آنجا با مجموعه دار آلمانی به نام گوستاو شیلفلر آشنا شد. در همین دوران نیز با نقاش اکسپرسیونیسم آلمانی به نام کارل اشمیت روتلوف آشنا شد. این نقاش هنرمند، یکی از چهار پایه گذار گروه دی بروکه بود که نام گروه نیز توسط همین فرد انتخاب شد. این گروه، نقش محوری در جنبش اکسپرسیونیسم داشتند و از سال 1905 تا 1913 فعالیت کردند. این دو نفر(گوستاو شیلفلر و کارل اشمیت روتلوف) بعدها به حمایت از آثار نولده پرداختند. بعد از سال 1902بود که امیل در نام خود تغییری ایجاد کرد و نام زادگاهش (نولده) را برای خود انتخاب نمود.

دی بروکه از نولده برای عضویت در گروه دعوت کرد و امیل نیز این دعوت را پذیرفت. وی در سال 1906 به عضویت گروه در آمد. ولی این عضویت تنها یک سال دوام داشت. سپس به عضویت گروه دیگری به نام جدایی برلین در آمد. این عضویت بین سالهای 1908 تا 1910 ادامه داشت و پس از این دوره به علت اختلاف نظر با رهبر گروه از این گروه نیز خارج شد. این گروه شامل 65 هنرمند بود که بر علیه قوانینی که سیستم آکادمیک آلمان وضع کرده بود موضعگیری داشته و با آن مخالفت می کردند. به همین دلیل نام آنها گروه جدایی بوده است. نولده کمی بعد با کاندینسکی و به همراه گروه سوارکار آبی در سال 1912 نمایشگاهی برگزار نمود. در این دوره بود که او به شهرت رسیده و میتوانست زندگی خود را از راه نقاشی تامین کند. آثار مذهبی که از نولده بر جای مانده انگشت شمار می باشند، اما برخی از آنها را می توان نقطه عطف در فعالیت این هنرمند به حساب آورد. همانطور که قبلا گفته شد این نقاش از یک خانواده مذهبی مسیحی به دنیای هنر قدم گذاشته بود. او در دوران کودکی در یک جامعه کوچک کشاورزی و مذهبی رشد نموده و با متن کتاب مقدس نیز کاملا آشنا بود. همین متون، تصاویری مربوط به موضوعات مذهبی را در ذهن وی خلق کرده بود. در دوران ابتدایی هنر خود، دو نقاش بزرگ به نامهای دومیه و ژان‌ فرانسوا میله را به عنوان الگوی هنری خود انتخاب کرده و در آثار خود از آنها تاثیر می گرفت. سال 1906 به عنوان یک نقطه عطف در فعالیت هنری نولده به حساب می آید. جایی که از سبک امپرسیونیسم به خلق آثار مذهبی روی آورد. ظاهرا این گرایش مذهبی زمانی شدیدتر شد که در یک حادثه، وی با نوشیدن آب مسموم در سال 1909 و در سن 42 سالگی تا دم مرگ پیش رفت. پس از سال 1911 گرایشهای مذهبی وی شدید تر شد و آثار او نیز تم های تیره و سنگین تری به خود گرفت.

از این آثار تکان دهنده و سنگین حتی همسر وی نیز شکایت می کرد تا جایی که در نامه ای اینچنین نوشته است: در اثر نه قسمت از زندگی مسیح تا چند روز نمی توانستم مستقیم به آنها نگاه کنم و فقط زیر چشمی آنها را نظاره می کردم.

نولده با حرارت مذهبی که داشت آثار دیگری را نیز در این زمینه خلق کرد. آثاری مانند رقص در گرد گوساله طلایی سال 1910 و بندر اسکندریه سال 1912 از این دسته بودند. در این آثار حالات دیوانه واری در چهره ها دیده می شود که تصاویر را هولناک تر می کنند. چهره ها حالت اهریمنی و ماسک مانند دارند و به صورت عمدی از طراحی های خام و خشن و همچنین از رنگهای ناموزون و ناهنجار در کار استفاده شده است. در اثر توماس شکاک نیز ممکن است که نولده شک و تردید های مذهبی خود را در قالب این تابلو به تصویر کشیده باشد. در سال 1913 و 1914 نولده سفری به هندوستان داشت و در آنجا تحت تاثیر عقاید مذهبی جدیدی قرار گرفت. در اثر رقصنده ای که در سال 1913 خلق کرده است می توان آثار این سفر را مشاهده کرد. در بازگشت به اروپا نولده در کنار سواحل بالتیک و در کشور آلمان زندگی انزوا طلبانه ای را پیش گرفت. از نولده نقاشی های منظره نیز باقی مانده است که صحنه های دراماتیک را به تصویر می کشد.

نولده از اوایل سال 1920 به عضویت حزب ناسیونال سوسیالیست کارگران آلمان درآمد. وی در آن دوران از نظریات و تئوری های ضد یهود حمایت کرد. از طرف دیگر سبک اکسپرسیونیسم را یک سبک کاملا متمایز آلمانی قلمداد کرد. این نظریه ها در میان برخی دیگر از اعضای حزب نازی نیز طرفدار داشت که از مهمترین آنها می توان به پاول یوزف گوبلس و فریتز هیپلر اشاره کرد. با این حال آدولف هیتلر هنر مدرن را رسما هنر منحط اعلام کرد و آثار نولده نیز به همین اتهام محکوم شدند. در ضمن ظاهرا هیتلر به شخصه از او متنفر بود و در جایی او را خوک خواند. در سال 1941 از طرف اتاق هنرهای زیبای هیتلر دستور مبنی بر ممنوعیت نولده برای فروش و خلق آثارش صادر شد. تا قبل از رخ دادن این اتفاق او در کشور آلمان هنرمند بزرگی به حساب می آمد. تمام آثار وی (شامل 1052 اثر) از تمام موزه های آلمان جمع آوری شد. نولده در سانسور شدن و جمع آوری آثارش از تمام هنرمندان دیگر پیشی گرفت. وی در این سالها تنها موفق شد در یک نمایشگاه شرکت کند که در سال 1937 برپا شد. پس از آن به طور کل نقاشی برایش ممنوع شد. ظاهرا گوبلس، هنرمندان اکسپرسیونیسم را تحسین می کرد اما آلفرد روزنبرگ تئوریستین بزرگ حزب نازی مخالف آن بود. وی از سال 1941 عملا از نقاشی کردن منع شد و حتی به صورت خصوصی نیز نمی توانست کار کند. با این حال دست به تولید آثار آبرنگ به صورت مخفیانه زد و صدها اثر در این تکنیک خلق کرد. وی این آثار را تصاویر نقاشی نشده نامید. امروزه این آثار نمادی در برابر سانسور و مقاومت هنر در برابر دیکتاتوری شناخته می شوند.

پس از جنگ جهانی دوم نولده بار دیگر شهرت کسب کرد و با دریافت نشان پورلُ مِریت که یک نشان لیاقت مربوط به کشور آلمان است مورد تقدیر قرار گرفت. ضمنا به عنوان یک کارشناس خبره و برجسته رنگ از او قدر دانی شد. گذشته از نقاشی از این نقاش بزرگ تعداد زیادی آثار چاپ دستی باقی مانده است، این چاپ ها بعضا رنگی نیز می باشند و علاوه بر آنها وی دست به تولید تعداد زیادی نقاشی های آبرنگ نیز زده است. این آثار موضوعات زیادی را در بر میگیرند از جمله مناظر، تصاویر مذهبی، گلها، دریاهای طوفانی و همینطور زندگی شبانه برلین. یک سری از نقاشی های مشهور او در مورد سفرهایی هستند که به دریاهای جنوبی، مسکو و سیبری، کره، ژاپن و چین داشته است. در یک کاتالوگ آثاری از وی وجود دارد که شامل 237 چاپ اچینگ، 197 حکاکی، 83 لیتوگرافی و چهار عدد چاپ ژلاتینی می باشد.

دوره های کوتاه مدت شرکت و همکاری با گروه های مختلف هنری و جدایی سریع وی، همچنین دوره های انزواطلبی طولانی و مسافرتهای متعدد، از او یک چهره منزوی و درون گرا در دنیای هنر در زمان خودش ساخت. با این وجود تاثیر و حضور او در دنیای هنرهای بصری به وضوح احساس می شد. وی یکی از چهره های مهم چاپ دستی در دنیای هنر می باشد و می توان گفت که تاثیر آثار وی بود که موجب رونق و رواج کار چاپ شد. بسیاری از هنرمندان بزرگ از آموزش او در زمینه چاپ دستی بهرمند شدند. چهره هایی مانند اتو مولر و ارنست لودویگ کرشنر از شاگردان این هنرمند بزرگ به حساب می آیند. نولده از کسانی بود که چاپ را از حالت صنعتی به طرف هنر سوق داد. روشی که وی و هنرمندان گروه دی بروکه در چاپ کاتالوگ ها و بروشور ها استفاده می کردند هنر را به خدمت تبلیغات در آورد. این روشها در تبلیغات جنگ جهانی نیز مورد استفاده قرار گرفت.

آثار نولده در موزه ها و گالری های معتبر جهان به نمایش در آمده است. پرتره زن جوان با فرزند، پرتره مرد، و پرتره دختر جوان در موزه آرمیتاژ سنت پیترزبورگ می باشد. اثر پیامبر و زوج جوان در موزه هنرهای مدرن شهر نیویورک است. میتوان مهم ترین کار چاپی وی را پیامبر نامید که نمادی از هنر قرن بیستم هم قلمداد می شود. از مهمترین آثار رنگ روغن وی نیز می توان به خواننده زن جوان، باغ گل و گلها و ابرها اشاره کرد.

باغ گل یکی از مهمترین و مورد توجه ترین آثار نولده می باشد که امروزه در موزه هنر مدرن استکهلم است. ارزش این اثر چهار میلیون دلار تخمین زده شده است. این اثر در یک حراجی در سوئیس به موزه فروخته شد. در سالهای اخیر قیمت آثار این هنرمند رقم های نجومی پیدا کرده و در مراکز حراج هنری معتبر در دنیا به فروش میرسند.

امیل نولده یکی از تأثیرگذارترین هنرمندان قرن بیستم به شمار می آید. این هنرمند یکی از سردمداران جنبش اکسپرسیونیسم می باشد که با سبک منحصر به فرد خود تاثیرات عمیقی را بر روی هنر جهان داشته است.