تهیه رنگ اکریلیک و طرز ساختن آن

نویسنده: ایکاروس، تاریخ انتشار: چهارشنبه، ۱۷ دی ۱۳۹۹

ساختن رنگ اکریلیک از موضوعات جذاب و پر طرفداری است که امروزه بعضی از دست اندر کاران هنر نقاشی، به آن توجه خاص و فراوانی نشان میدهند. در این نوشتار ما سعی کرده ایم روشهای تهیه این رنگ را توضیح دهیم.

اکریلیک نوعی رنگ بر پایه آب و از نوع از زود خشک شونده است و تقریبا از نسل جدید رنگها در میان هنرمندان به حساب می آید. پیگمنت های این رنگ در میان پلیمری های اکریلیک معلق می باشند. دیگر مواد تشکیل دهنده این رنگ نرم کننده های خاص (plasticizers)، روغن های سیلیکون، تثبیت کننده ها، حجم دهنده ها و صابون های فلزی می باشند. نقاشی اکریلیک می تواند ویژگی های منحصر به فردی را در اثر نقاشی ایجاد نماید که با سایر متریال ها قابل ایجاد نباشد. همین خصوصیات به همراه کم ضرر تر بودن آن برای سلامتی انسان، این رنگ را در میان هنرمندان محبوب کرده است. هنرمندان بزرگی مانند اندی وارهول، چاک کلوز و بسیاری از هنرمندان مشهور دیگر از این متریال برای کار در آثار خود استفاده کرده اند.

اما خریدن رنگ اکریلیک از فروشگاه ها و به صورت مداوم می تواند کاری دشوار باشد به چند دلیل. اول اینکه رنگهای اکریلیک زود تمام می شوند و شما مجبور هستید مرتبا آنها را تجدید خرید کنید. بعد اینکه لول (Level) حرفه ای این رنگها گران قیمت بوده و خصوصا در کشور ما همیشه و در هر زمان در دسترس نمی باشند. نکته بعد تنوع رنگهای مورد نیاز می باشد. این رنگ در سطوح حرفه ای غالبا با محدودیت تنوع رنگ روبرو هستند و شما ممکن است برای انتخاب رنگ مناسب به مشکل برخورد کنید. از طرف دیگر در مراحل ساخت دستی رنگ، تمام روشها و مواد در اختیار خود شما می باشد و بنابراین می توانید از درجات سمی بودن و مضر بودن رنگها در کار خود کم کنید. بنابراین شما با ساختن رنگ دلخواه می توانید بسیاری از مشکلات و مسائلی که در خرید رنگهای کارخانه ای وجود دارد را از سر راه بردارید. در این مقاله ما به شما توضیح خواهیم داد که چطور رنگ مورد نظر خود را تولید کنید. سپس به معرفی برخی مواد موثر و مورد نیاز برای ساختن این رنگ اکریلیک، خواهیم پرداخت. اما قبل از شروع میبایست یک نکته را توضیح داد. این محصول یک رنگ نسبتا جدید می باشد که مدت زیادی از اختراع آن نگذشته است. دستورالعمل های تولید این رنگ با استفاده از فرمول ها و موادی که با شیمی در ارتباط هستند به انجام میرسد. ما در منزل امکان تولید به شیوه کارخانه را نخواهیم داشت. بنابراین موادی را که ما برای ساخت این رنگها از آن بهره می گیریم تا حدی نسبت به تولید کارخانه ای و صنعتی آن متفاوت می باشد. به بیان دیگر ما از مواد ساده تر برای این کار استفاده خواهیم کرد. اما این بدان معنی نیست که رنگ اکریلیک بدست آمده، از کیفیت پایینی برخوردار می باشند. در تولید صنعتی، این رنگها در مقیاس بالا تولید می شوند و به همین دلیل مواد نگهدارنده خاص به آنها افزوده می شوند.

اولین چیزی که شما باید برای ساختن و مخلوط کردن رنگ خود بدانید مواد مورد نیاز است. ما در اینجا یک لیست نسبتا ساده را که پیچیدگی و دشواری ندارد و برای شروع کافی است معرفی می نماییم.

1 - یک سطح شیشه ای که مخلوط کردن پیگمنتها را بروی آن انجام میدهیم
2 - پیگمنت رنگ (توضیح بیشتر داده خواهد شد)
3 - الکل یا آب به عنوان مدیوم پایه
4 - کاردک استیل و یا مولر شیشه ای برای ترکیب کردن مواد (مولر توصیه می شود)
5 - یک مدیوم یا چسب مناسب برای وصل کردن مواد مورد نظر به یکدیگر (توضیح بیشتر داده خواهد شد)
6 - محلول تاخیر انداز (برای اجتناب از خشک شدن سریع رنگ)

مدیوم یک واسط می باشد برای در کنار هم نگاه داشتن دانه های رنگ و در بازار با مدل ها و انواع گوناگونی وجود دارد که می توان آنها را تهیه کرد. (البته در بازار ایران ممکن است با دشواری تهیه آن مواجه شوید) اگر شما رنگ اکریلیک آماده را باز کنید خواهید دید که در ابتدای کار کمی مایع بی رنگ ژله ای از آن خارج می شود. این همان ماده واسط می باشد. اتصال دهنده های گوناگون و متنوعی در بازار موجود است که می توانید آنها را در مقدار کم و برای امتحان تهیه کنید. توجه داشته باشید که تولید رنگ یک فرمول کلی را دارا می باشد. اما روش تولید بسته به سبک و نوع موادی که شما انتخاب می کنید متغییر است. مثلا دستور پخت یک غذا به طور کلی شامل مواد اولیه و ساعت پخت خاص است اما هر آشپز آنرا با طعم و سلیقه دلخواه خود تهیه می کند.

پیگمنت های متنوع و گوناگونی در بازار برای خرید موجود می باشد. این رنگدانه ها نیز مانند خود رنگ از کیفیت ها و سطوح مختلفی برخوردار می باشند. توجه داشته باشید که رنگدانه های دست ساز نیز در بازار موجود است و حتی برخی فروشنده های این رنگدانه ها نیز متفرقه می باشند. اما متفرقه بودن این فروشندگان به هیچ عنوان دلیل بر بی کیفیت بودن آنها نیست و اگر از منبع تولید آن اطمینان دارید (عدم سمی بودن) می توانید آنرا تهیه کرده و یک بار مورد امتحان قرار دهید و در صورت رضایت حجم مورد نیاز را تهیه نمایید.

مرحله اول کار ترکیب کردن پیگمنت با رابط پایه (آب یا الکل) می باشد. نسبت ترکیب این دو ماده با هم به صورت نصف به نصف است. در این مرحله بهتر است از الکل برای این کار استفاده نمایید، زیرا الکل دانه های پیگمنت را بهتر و ساده تر در خود حل می نماید. مرحله بعد مرحله ترکیب یا سنگ زنی مواد می باشد. در این قسمت با مولر شیشه ای و یا کاردک مخلوط رنگدانه و الکل را بیشتر با هم ترکیب می نمایید. به یک نکته توجه کنید، اگر رنگدانه های شما به صورت کامل پودر نیستند می بایست آنها را با دقت کاملا آسیاب کرده و به حالت پودر شده در آورید. دقت کنید که در این مرحله به هیچ عنوان نباید دانه یا تراکمی از رنگ در محلول مشاهده شود (حالت گلوله مانند) و مواد باید با دقت و بسیار دقیق با هم ترکیب شوند. در این مرحله در صورت نیاز شما می توانید کمی پیگمنت هم به ترکیب خود به جهت غلیظ تر شدن رنگ اضافه نمایید. توجه کنید که برعکس این امر نیز ممکن است. بدین معنی که به واسطه فرار بودن الکل ممکن است که ترکیب شما بیش از حد غلیظ شده و یا حتی حالت جامد به خود بگیرد. در این لحظه در صورت لزوم شما می توانید کمی الکل برای روان تر شدن کار به آن اضافه نمایید. در نهایت زمانی که مخلوطی نسبتا غلیظ و غنی بدست آوردید می توانید دست از کار بکشید. نکته ای که باید به آن دقت کنید این است که برخی از رنگدانه های اکریلیک به سختی با آب ترکیب می شوند و زمانی که آنها را با آب مخلوط می کنید بر روی آب شناور می شوند. در این حالت شما می توانید به ترکیب اکریلیک و آب، کمی الکل اضافه نمایید. مورد دیگر در مورد استفاده از الکل می باشد. توجه داشته باشید که رنگ اکریلیک به خودی خود خاصیت زود خشک شدن دارد و اگر شما از الکل خالص به عنوان محلول استفاده کنید سرعت خشک شدن آن بسیار بالاتر رفته و شاید کار با آن دشوار شود. برای اجتناب از این موضوع می توانید کمی آب به محصول خود اضافه کنید که سرعت خشک شدن را پایین بیاورد.

توجه داشته باشید که ترکیب آماده حلال و پیگمنت نیز در بازار موجود می باشد و شما می توانید آنرا تهیه کرده و مرحله اول را انجام ندهید. اما موضوع اصلی این است که اگر شما مایع آماده را تهیه کنید اصولا تصمیم تعیین سطح غلظت رنگ دیگر بر عهده شما نخواهد بود و باید گفت که مقدار رنگدانه در رنگ، یکی از موارد تعیین کننده کیفیت محصول نهایی خواهد بود. نکته بعدی اینکه در تولید این رنگ می بایست از الکل خالص اتانول استفاده کنید، یعنی در الکل شما ترکیباتی مانند گلیسیرین و یا تلخ کننده ها نمی بایست وجود داشته باشد. در صورت عدم دسترسی، از آب برای این مرحله استفاده شود.

مرحله بعدی ترکیب کردن مدیوم با رنگ می باشد. توجه داشته باشید زمانی این مرحله را آغاز کنید که ترکیب رنگی شما به ثبات کامل رسیده باشد. منظور این است که پیگمنتها به خوبی با حلال ترکیب شده باشد، ماده زیاد غلیظ و خشک نباشد و در عین حال خیلی شل و آبکی نیز نباشد. این مرحله همان مرحله ای است که شما می توانید رفتار رنگ خود را تعیین کنید. از این نظر که رنگ شما مات، کروم یا حالت متالیک و یا هر حالت دیگری که تمایل دارید داشته باشد. بنابراین در این مرحله باید در مورد خاصیت رنگ خود تصمیم گرفته و در ادامه مدیوم خود را با رنگ اکریلیک تهیه شده ترکیب نمایید. مدیومی که از بازار برای اتصال رنگدانه های خود تهیه می کنید دارای خصوصیات متفاوتی هستند. برخی از آنها تا حدی رنگ شما را مات خواهند کرد و بعضی حالت ترنسپرنت به رنگ شما خواهد داد. اما باید این موضوع را یادآور شد که خصوصیت اپک یا ترنسپرنت بودن رنگ تنها به مدیوم ارتباط پیدا نمی کند بلکه خواص رنگدانه نیز در این امر دخیل می باشد. یکی از مشکلات رنگ اکریلیک نازک بودن آن است و برای حجم دادن و ضخیم تر کردن آن شما می توانید به مواد خود کمی کلسیم کربنات اضافه کنید. این قسمت اختیاری می باشد.

همانطور که می دانیم رنگ اکریلیک با سرعت زیادی خشک می شود. در برخی موارد این سرعت خشک شدن مشکل ساز میگردد. خصوصا زمانی که ما قصد داریم از رنگ اکریلیک برای کارهای ساخت و ساز و فوتورئال استفاده نماییم، این خاصیت برای هنرمند دشواری ایجاد خواهد کرد. راه کار این امر استفاده از موادی است که در فرایند خشک شدن رنگ اکریلیک تاخیر ایجاد کند (ریتاردرها). انواع مختلفی از این مواد در بازار موجود می باشد. شما میتوانید یکی از مارک ها را انتخاب کرده و به مقدار دلخواه به ترکیب خود اضافه نمایید. توجه داشته باشید که راه استفاده از این مواد بر روی بسته ای که از فروشگاه خریداری می کنید نوشته شده است، به دقت آنرا دنبال کنید. درصد استفاده از این ماده نیز به سلیقه خود شما بستگی دارد و می توانید با تجربه کردن به مقدار دلخواه خود دست پیدا کنید. به یک نکته مهم توجه کنید: قبل از استفاده از این مواد به این فکر کنید که این رنگها با چه هدفی در حال تولید هستند. بدین معنی که از این رنگهای اکریلیک در چه سبکی از نقاشی می خواهید استفاده کنید. اگر هدف شما از تولید این رنگها خلق نقاشی هایی هستند که در زمان کوتاه اجرا شده و کار سریع به پایان می رسد نیازی نیست که از مواد تاخیری به مقدار زیاد استفاده کنید. اما اگر هدف شما خلق یک نقاشی رئالیستی می باشد و یا قصد به تصویر کشیدن یک فیگور یا پرتره را دارید حتما می بایست از این مواد استفاده کنید. زیرا خلق تصاویر پیچیده با تنهای ترکیبی، نیازمند ساخت و ساز در کار می باشد و بدون مواد تاخیری اساسا این کار ممکن نیست.

مرحله بعدی نگهداری از این رنگها است. این قسمت نیز بسیار مهم است، نگهداری مناسب از این رنگها باعث حفظ کیفیت آنها شده و استفاده از آنها را ساده خواهد کرد. برای نگهداری از رنگها میتوان از تیوب، محفظه شیشه ای و یا پلاستیکی استفاده کرد. نکته مهم برای نگهداری این رنگها درهایی است که برای آنها استفاده می کنید. این درها می بایست آب بندی باشند و هوا را منتقل نکنند، زیرا در صورت انتقال هوا رنگهای شما خشک خواهند شد و یا اگر هم خشک نشوند کیفیت بسیار بدی پیدا خواهند کرد.

در قسمت پایانی این مقاله به یک آموزش فوق العاده مفید و کاربردی خواهیم پرداخت. چطور شما می توانید برخی از رنگدانه ها را به صورت شخصی و طبیعی تهیه نمایید! در این بخش میخواهیم یک پیگمنت قهوه ای برنت آمبر را با هم تهیه کنیم. اولین ماده ای که شما به آن نیاز خواهید داشت خاک می باشد. دقت کنید یک خاک رنگ تیره انتخاب کنید که در عین حال و تا حد امکان پاکیزه باشد.

سپس خاک تهیه شده را به دقت در یک الک دانه ریز و محکم قرار داده و آنرا تا جای ممکن صاف کنید. دقت کنید که تا جای ممکن خاک را صاف کرده که محصول نهایی را به صورت یک پودر صاف نرم و عاری از هر نوع دانه درشت بدست بیاید. برای این کار میتوانید از یک قاشق یا کاردک استفاده کرده و آنرا بر روی الک ماساژ دهید.

توجه داشته باشید که این فرآیندی بسیار کند است و می بایست بسیار با حوصله انجام شود، در غیر اینصورت محصول نهایی شما بی کیفیت خواهد بود. به تصویر پایین دقت کنید، نتیجه کار می بایست محصولی شبیه به تصویر باشد:

سپس شما می بایست محصول بدست آمده را کاملا خشک کنید. برای این منظور یک قطعه فویل آلومینیوم تهیه کرده و به صورت تصویر زیر آنرا شکل دهید و خاکهای صاف شده را در داخل آن قرار دهید. دقت کنید که خاکها کاملا بر بروی فویل پخش شده و به صورت یکدست قرار گیرند.

دقت کنید که برای خشک کردن خاک از راهکارهای مصنوعی مانند فر یا حرارت استفاده نکنید. ظرف آلومینیومی حاوی خاک را در فضایی با دمای محیط قرار داده و تا خشک شدن کامل آن (حدود دو هفته) صبر کنید. پس از خشک شدن کامل مرحله بعدی آغاز می شود. در این مرحله شما باید خاک خود را به صورت پودر کامل و بسیار نرمی درآورید. برای این کار بهتر است از هاون سنگی استفاده کنید. توجه داشته باشید که این مرحله نیز صبر و حوصله زیادی می طلبد و شما می بایست با دقت خاک را نرم و به شکل پودر در آورید. دسته هاون را به شکل چرخشی در هاون حرکت داده و تا حد ممکن آنرا نکوبید.

زمانی که خاک کاملا در هاون نرم و به شکل پودر درآمد می بایست آنرا مجددا الک کرده و صاف کنید. در این مرحله سعی کنید از یک الک با دانه های خیلی ریز استفاده کنید. دقت کنید که در محصول نهایی هیچ گونه دانه درشتی باقی نماند. نتیجه نهایی کار شما می بایست چیزی شبیه به تصویر زیر باشد.

نکته ای که باید به آن توجه کنید این است که برای مراحل ساخت رنگ اکریلیک که در بالا توضیح داده شده استفاده از مولر برای ترکیب این پیگمنت اجباری است و شما نباید از کاردک استفاده کنید. زیرا خود ابزار مولر به نحوی در این قسمت نقش یک آسیاب بسیار لطیف و دقیق را بازی خواهد کرد. برای ترکیب این پیگمنت حتما می بایست یک ساعت با مولر و مواد ترکیبی آنرا مالش دهید. متدی که ما در این قسمت توضیح دادیم همان روشی است که سالیان سال اساتید بزرگ نقاشی رنگهای خود را از آن تهیه می کردند. این روش تا حد زیادی برای تهیه قهوه ای برنت آمبر رنگ روغن نیز صادق است. این روش یک روش بسیار ارزان می باشد و شما می توانید یک رنگ قهوه ای بسیار با کیفیت و مناسب را تهیه کنید.