آموزش دایره رنگ ایتن

نویسنده: ایکاروس

آموزش دایره رنگ ایتن را در اینجا به زبان ساده برای شما ارائه مینماییم.
اگر تا به حال در مورد دایره ایتن چیزی نشنیده اید و یا ساختار آن را به درستی درک نکرده اید در حال حاضر به جای بسیار درستی سر زده اید!
تقریبا ما همه میدانیم که سه رنگ اصلی که بقولی تمام رنگها را میتوان از ‏ترکیب آنها بدست آورد عبارتند از زرد، قرمز و آبی. ما این سه رنگ را که در حقیقت سه رنگ اولیه نام دارند، به شکل ‏زیر کنار هم قرار میدهیم:

رنگهای اولیه

همانطور که از قبل میدانستیم بقیه رنگها از ترکیب این سه رنگ ‏بدست میاید. حالا ما دو به دو این رنگها را با هم ترکیب میکنیم و سه رنگ جدید بدست می آوریم:‏

زرد + قرمز = نارنجی
قرمز + آبی = بنفش
آبی + زرد = سبز

سه رنگ نارنجی، بنفش و سبز را که ساخته میشود سه رنگ ثانویه ‏نامیده و آنها را مانند شکل زیر کنار هم قرار میدهیم:

رنگهای ثانویه

تا اینجا از ترکیب دو بدوی سه رنگ اولیه سه رنگ ثانویه بدست ‏آمد و در مجموع شش رنگ حاصل شد. حال این شش رنگ را ‏مجددا دوبدو با هم ترکیب میکنیم.‏

زرد + نارنجی = نارنجی زرد
نارنجی + قرمز = قرمز نارنجی
قزمر + بنفش = ارغوانی (قرمز بنفش)
بنفش + آبی = نیلی (آبی بنفش)
آبی + سبز = فیروزه ای (سبز آبی)
سبز + زرد = سبز چمنی (سبز زرد)

از ترکیب دوبدوی شش رنگ موجود شش رنگ جدید حاصل میشود و در مجموع دوازده رنگ کنار هم مانند شکل زیر بدست میاوریم:

آموزش دایره رنگ ایتن

رنگهای بدست آمده رنگهایی است که در تجزیه طیف مرئی نور دیده میشود. و دایره رنگی بدست آمده به نام دایره رنگ ایتن شناخته میشود. یوهان ایتن رنگ شناس و تئوریسین سوئیسی است که نظریاتش در باره رنگ ‏شامل هفت تضاد یا بقولی تباین رنگی میشود که البته پرکاربردترین ‏و عملی ترین تضاد یا تباینی که مطرح میشود و در نقاشی رنگ ‏روغن واقعا مورد استفاده قرا میگیرد تباین مکمل هاست که ما بعدا در باره آنها صحبت میکنیم.

و اما پس از این آموزش به زبان ساده، اجازه دهید تا کمی تخصصی تر و کامل تر به ایتن و دایره رنگی اش بپردازیم:

در این مبحث ما ساختار تئوری ایتن در مورد رنگها و همچنین دایره رنگ او را که یکی از مهمترین مباحث مبانی هنر است را مجددا و کمی تحقیقی تر مورد بررسی قرار می دهیم. یکی از مباحث پایه ای در هنرهای بصری شناخت رنگهای اولیه، رنگهای ثانویه و رنگهای مکمل می باشد.

مهمترین بخش نظریات ایتن، بخش تضادهای رنگی یا همان کنتراست ها میباشد. زمانی که در مورد کنتراست صحبت می کنیم می خواهیم در مورد تفاوتها و اختلافهای گوناگون قابل مشاهده بین دو رنگ با هم صحبت نماییم. اگر این تفاوت کاملا قابل رویت باشد به آن تضاد یا کنتراست اتلاق میشود. برای مثال تفاوت بزرگ و کوچک، سیاه و سفید و... حواس انسان معمولا به طور ناخودآگاه از طریق همین تضادها به درک این ماهیتها میرسد. مثلا زمانی که ما یک خط بلند را در کنار یک خط کوتاه قرار بدهیم مغز انسان از طریق قوای بصری به تجزیه و تحلیل خطوط پرداخته و خط بلندتر را از کوتاه تر تمیز میدهد، مشابه همین اتفاق در مورد تضادهای رنگی و تنالیته نیز می افتد. ایتن هفت تضاد رنگی را مطرح میکند که ما آنها را در آموزش تضادهای رنگی تشریح میکنیم. در بین تضادهای رنگی، تضادی که از همه کاربردی تر و عملی تر (مخصوصا در نقاشی رنگ روغن) محسوب میگردد، تضاد رنگهای مکمل میباشد که آن را هم در آموزش مکملها میتوانید ملاحظه بفرمایید.

یوهانس ایتن زاده یازدهم 1888 درگذشته 25 مارس 1967 نقاش، مدرس، طراح، تئوریسین هنر سوئیسی و یکی از ارکان مدرسه باهاوس بود. او بر روی رنگها مطالعات گسترده ای انجام داد، وی یک دایره رنگی ابداع کرد که بعدها این دایره مستقیما تحت نام وی نام گذاری شد دقیقا به نام دایره ایتن! او همچنین مبتکر تئوری رنگهای گرم و سرد بوده، چیزی که امروزه به طور گسترده مورد استفاده می باشد. بنابراین شما هر زمان به رنگ پرده یا دیوار اتاقتان فکر میکنید در حال اندیشیدن به ایتن هستید. در واقع ایده و پایه دایره رنگ متعلق به ایزاک نیوتن می باشد که 300 سال زودتر از وی به آن پی برده بود اما ایتن آن را مکتوب و بهینه سازی کرد. او مطالعات نسبتا زیادی بر روی روانشناسی رنگ انجام داد و در این راه بر روی رنگهای مورد علاقه دانشجویان خود به تحقیق و بررسی پرداخت. مارسل برور یکی از شاگردان او خاطره ای جالب را از وی نقل میکند:

روزی او با ایتن در حال گفتگو در مورد رنگها بوده که مارسل از رنگهای مورد علاقه اش صحبت می کند، او از رنگهای بنفش ملایم، آبی ملایم، آبی خاکستری به عنوان رنگهای مورد علاقه اش یاد می کند. ایتن به او می گوید تو به صورت طبیعی به فلزات و شیشه در کارهایت گرایش داری، در ان لحظه مارسل متقاعد نمی شود و در پاسخ به استاد خود می گوید من بسیار به کار با چوب علاقه مندم، اما در آینده وی کسی بود که اولین صندلی مدرن استیل در جهان را طراحی کرد.

حال به بررسی این دایره خواهیم پرداخت، بعد از شناخت کافی از این دایره مفهموم ترکیب رنگها را به درستی و با دقت خواهید شناخت و توانایی شما در ترکیب رنگها دو چندان خواهد شد.
این دایره همانطور که در ابتدای مقاله گفته شد دایره ایست که از کنار هم قرار گرفتن رنگهای حاصل از تجزیه طیف مرئی نور بدست میاید.


آموزش دایره رنگ ایتن

اگر به تصویر بالا دقت نمایید خواهید دید که در مرکز آن یک مثلث وجود دارد که در خود سه رنگ پایه یا اولیه را دارد، که شامل قرمز، زرد و آبی می باشد، رنگهای مثلث وسط برای ساخت تمام رنگهای دیگر ضروری می باشند و به صورت خالص در طبیعت موجود است، ساختن این رنگها با ترکیب رنگهای دیگر ممکن نیست. با ترکیب هر کدام از این سه رنگ با یکدیگر به نسبت های مختلف به رنگهای ثانویه دست پیدا خواهیم کرد که در سه طرف مثلث مرکزی قابل مشاهده هستند که فرم یک شش گوش را تشکیل می دهند که شامل رنگهای نارنجی سبز و بنفش می شوند. و در پایان یک دایره بزرگ متشکل از دوازده رنگ وجود دارد که رنگهای اولیه، ثانویه و دسته سوم را در بر می گیرد و تمام رنگهای موجود در جهان از ترکیب این رنگها بدست می آید.

حال همانطور که قبلا گفتیم، دو به دو رنگهای اصلی را ترکیب می کنیم:
زرد+قرمز= نارنجی
قرمز+آبی= بنفش
آبی+زرد= سبز

تا اینجا از ترکیب دو به دوی رنگهای اولیه رنگهای ثانویه بدست آمد و در مجموع شش رنگ حاصل شد. حال این شش رنگ را مجددا دو به دو با هم ترکیب می کنیم:

زرد+نارنجی= نارنجی زرد
نارنجی+قرمز= قرمز نارنجی
قرمز+بنفش= ارغوانی(قرمز بنفش)
بنفش+آبی= نیلی(آبی بنفش)
آبی+سبز= فیروزه ای(سبز آبی)
سبز+زرد= سبز چمنی(سبز زرد)

حال به نگارش یک تمرین مفید در مورد این مبحث می پردازیم، و آن ترسیم دایره ایتن می باشد. مطمئنا با کمی جستجو در اینترنت میتوان به سادگی این دایره معروف را پیدا کرد اما ترسیم آن و بدست آوردن رنگهای داخل این دایره میتواند یک تجربه شخصی بسیار مفید باشد. وسایل مورد نیاز برای این کار یک پرگار، خط کش مداد HB و سه رنگ اصلی بعلاوه سفید می باشد. توصیه می شود که از رنگ روغن برای این کار استفاده شود. توجه داشته باشید که در طراحی این دایره به هیچ عنوان از رنگی به غیر از سه رنگ اصلی نباید استفاده شود.

روی تکه ای پارچه بوم یک دایره با پرگار بکشید، سپس یک دایره کوچکتر نسبت به دایره بزرگ در داخل آن رسم نمایید. سپس از میانه دایره بزرگ بین دایره بزرگ و کوچک یک خط کم رنگ رسم کنید. بعد به اندازه شعاع دایره بزرگ با فاصله دو خط کم رنگ بین دو دایره رسم نمایید و با استفاده از این خطوط یک مثلث و یک شش ضلعی رسم نمایید. داخل مثلث را مانند شکل زیر به سه قسمت تقسیم نمایید و بین دو دایره را نیز همینطور مانند شکل پایین.


رنگ ایتن

در صورت دشواری در رسم شکل میتوانید از شکل بالا کپی بردارید. مرحله بعدی رنگ گذاری می باشد که اصلی ترین قسمت کار به حساب می آید. همانطور که قبلا ذکر شد به هیچ عنوان نباید به غیر از سه رنگ اصلی و سفید از رنگ دیگری در کار استفاده نمایید، در غیر اینصورت کار فاقد ارزش آکادمیک خواهد بود. در ادامه با استفاده از دستورالعمل ساخت رنگها که قبلا توضیح داده شد شروع به کار کنید. مورد آخر اینکه تا حد ممکن رنگها روی پالت ساخته شوند و از رنگ گذاری مستقیم تا حد ممکن پرهیز نمایید. توجه داشته باشید که اجرای این کار به سادگی توضیح دادن آن نیست احتمال اینکه در نوبت اول و دوم مقداری رنگ به هدر رود زیاد است، اما صبر داشته باشید و با پشتکار این دایره مفید را بسازید.

البته لازم به ذکر است که دایره رنگی ساخته شده، با دایره ایتن تفاوت خواهد داشت. چرا که مهمترین مسئله در اینجا این است که دایره مد نظر ایتن، شامل نورهای رنگیست. برای مثال قرمز ایتن، قرمزیست که از تجزیه طیف مرئی نور بدست میاید و این قرمز را شما در تیوبهای رنگی که تهیه میکنید نخواهید یافت. ولی بهرحال با انجام این تمرین، و با انتخاب مناسب رنگها، میتوان به دایره رنگ ایتن، نزدیک شد.


ترجمه، گرد آوری و تهیه مطالب: جواد اکبر زاده



دیدار - دریچه ای به کلاسهای اخیر

نگاه مختصری به آنچه که اخیرا در کلاسهای حضوری گذشته است.
فیلمهای کوتاه از کارهای در حال انجامی که در آموزشگاه نقاشی ایکاروس و توسط هنرجویان سیاوش مهویس صورت گرفته است.

نقاشی های ما با شما سخن میگویند

اثری از هنرمند آموزشگاه لیدا سماک

اثری از هنرمند آموزشگاه لیدا سماک

اثری از هنرمند آموزشگاه مریم انصاری

 

کلاسهای ایکاروس

دیـــدگـــاه

  میلاد

زمان: چهارشنبه، ۸ آبان ۱۳۹۸ | ۲۲:۵۱:۲۷

سلام استاد ،میشه بفرمایید برای رنگهای اولیه از کدام زرد ،آبی و قرمزاستفاده کنیم؟

↩ پاسخ به پیام

  مدیر

زمان: پنجشنبه، ۹ آبان ۱۳۹۸ | ۰۰:۵۴:۲۴

سلام. بستگی دارد که هدفتان از استفاده چه باشد. اگر میخواهید با این سه رنگ کار کنید و بقیه رنگها را از آنها بدست آورده و با آنها نقاشی کنید، که توصیه میکنیم اینکار را نکنید. زیرا رنگی که مستقیما از تیوب خارج میشود با رنگی که شما بصورت ترکیب بدست آورده اید، زمین تا آسمان تفاوت خواهد داشت.
اما اگر هدفتان ساختن رنگهای دایره رنگ باشد، معمولا زرد و قرمز کادمیم و آبی لاجوردی و یا اولترامارین نزدیکی بیشتری به رنگهای مد نظر ایتن دارد، اما با زرد و قرمز و آبی خالص، فاصله دارند. لطفا رنگهای مکمل را مطالعه بفرمایید.

↩ پاسخ به پیام

  فهیمی

زمان: شنبه، ۱۶ فروردین ۱۳۹۹ | ۱۲:۳۶:۰۹

درود بر شما استاد عزیز
ببخشید . چون بکار بردن رنگ سیاه و سفید برای تیره و روشن کردن رنگ خامی ایجاد میکند میخواستم قلق اصلی روشن و تیره کردن رنگ را بدانم . بسیار ممنون میشم

↩ پاسخ به پیام

  مدیر

زمان: یکشنبه، ۱۷ فروردین ۱۳۹۹ | ۲۱:۰۳:۱۳

من متوجه منظور شما از«خامی» نشدم. ولی اگر متریال مورد نظرتان رنگ روغن میباشد، شما برای روشن کردن رنگها بجز سفید، از رنگ دیگری نمیتوانید استفاده کنید. برای تیره کردن هم از سیاه نباید استفاده کرد. زیرا رنگ سیاه موجب چرک و مات شدن سایر رنگها میگردد و بهتر است بجای سیاه از ترکیب رنگهای تیره ای مانند سبز تیره + قرمزتیره و یا آبی تیره استفاده نمود.

↩ پاسخ به پیام

  فهیمی

زمان: یکشنبه، ۱۷ فروردین ۱۳۹۹ | ۱۳:۵۴:۰۴

بسیارممنون از راهنمایی شما. نمیدونم چندبارمیتونیم سوال جواب کنیم که حوصلتون رو نبریم...
ببخشید نگفتم منظورم رنگ روغنه البته حرفه ای نیستم.
استاد عزیز با مثالی منظورم رو میگم : تیرگی که هیچ ولی برای روشنی رنگ: مثلا برای روشن ترکردن سبز یشمی یا چمنی - اُکر - ارغوانی - قهوه ای ورنگهای ترکیبی از این قبیل آیا سفید بتنهایی درسته یا باید به ترکیبات رنگمون نگاه کنیم؟
بازم تشکر میکنم استاد

↩ پاسخ به پیام

  مدیر

زمان: دوشنبه، ۱۸ فروردین ۱۳۹۹ | ۰۱:۴۰:۵۶

در رنگ روغن، روشنی با افزودن سفید به کار بدست میاید. اصلا یکی از مولفه هایی که نقاشی را از طراحی جدا میکند همین است که ما در طراحی برای روشنیها از زمینه کار استفاده میکنیم، ولی در نقاشی زمینه کار کاملا پوشانده شده و برای روشنی از رنگ سفید استفاده میشود. اما بعضی جاها میتوان از رنگهای روشن مانند زرد و نارنجی و یا سایر رنگهای روشن نیز برای روشن تر کردن بعضی ترکیبات رنگی استفاده نمود. روشن کردن مثلا با زرد (در صورتیکه رنگ مورد نظر از طیف مکملهای زرد نباشد و همخانوادگی بیشتری با زرد داشته باشد) میتواند درخشندگی بیشتری نسبت به افزودن سفید ایجاد نماید و میتوان مثلا در زیر رنگها از این تکنیک استفاده نمود. اما قطعا در لایه های رویی، این تکنیک دیگر جوابگو نیست و شما ناگزیر از استفاده از رنگ سفید، برای حصول تُنهای روشنتر و طبیعی تر، میباشید.
کلا سفید تیتانیوم در ترکیب با رنگها قدرت روشن کنندگی و پوشانندگی بیشتری دارد. همچنین شفافیت و درخشندگی بیشتری را در رنگ روشن شده، ایجاد مینماید. اما جاهایی که نیاز به شدت روشنایی و درخشندگی نورها ندارید، میتوانید از سفید زینک استفاده کنید. همچنین برند و کیفیت رنگتان، در ماحصل آنچه از ترکیبات رنگها بدست میاورید، بسیار و بسیار دخیل و موثر میباشد.

↩ پاسخ به پیام

  فهیمی

زمان: دوشنبه، ۱۸ فروردین ۱۳۹۹ | ۱۰:۲۸:۱۸

ضمن درود مجدد به شما . بسیار بسیار تشکر میکنم خیال رو آسوده کردید. آرزوی سلامتی و دیدار دارم
زنده باشید

↩ پاسخ به پیام

  مهدی

زمان: جمعه، ۲۱ آذر ۱۳۹۹ | ۱۹:۰۶:۲۰

سلام و خدا قوت
بعضی معتقدند رنگهایی مثل ارغوانی که حاصل ترکیب آبی کمتر و قرمز بیشتر است جزو رنگهای گرم است بدلیل قرمز غالب تر، ولی بعضی دیگر آن را جزو رنگهای سرد بحساب می آورند، خواستم هم بدانم نظر یوهانس ایتن کدامست و هم شخص حضرتعالی،
ممنونم

↩ پاسخ به پیام

  javad

زمان: چهارشنبه، ۱ اردیبهشت ۱۴۰۰ | ۱۰:۲۰:۰۰

کلا در ترکیب رنگ ها هر کدام از رنگ ک بیشتر باشه جزء طیف رنگی سرد یا گرم همون دسته قرار میگیره
بعنوان مثال
همین قرمز و ابی ک گفتید
رنگ گرم و سرد هستند
حالا هر کدوم ک بیشتر ریخته شد جزء همون دسته قرار میگیره

↩ پاسخ به پیام

  مدیر

زمان: یکشنبه، ۲۳ آذر ۱۳۹۹ | ۰۸:۰۳:۴۰

اینکه ایتن در این خصوص چه فکر میکند را من نمیدانم. اما از نظر من نقاش، ارغوانی کلا رنگ گرم محسوب میگردد بخاطر حضور غالب رنگ گرم.

↩ پاسخ به پیام

  امیر حسین

زمان: دوشنبه، ۱۱ اسفند ۱۳۹۹ | ۱۹:۲۰:۴۲

سلام عالی بود ممنون به من خیلی توی مسابقه جهانی ای که می خوام شرکت کنم کمک کرد راستی من حرفه ای هستم بازم ممنونم بخاطر توضیحات تون . ممنون و سپاسگزارم.

↩ پاسخ به پیام

  نیکنام

زمان: شنبه، ۶ آذر ۱۴۰۰ | ۲۳:۲۲:۰۶

سپاس از مطلب مفید شما در مورد دایره رنگ، برای من واقعا مفید بود⚘

↩ پاسخ به پیام

  حمید

زمان: شنبه، ۲۷ آذر ۱۴۰۰ | ۰۰:۱۰:۳۲

سلام استاد
خیلی ممنون و تشکر از توضیحات عالیتون
یه سوال دارم،اینکه چرا سه رنگ اصلی طبیعت زرد قرمز و آبیه ولی سه رنگ دیجیتال قرمز سبز و آبی هستش؟

↩ پاسخ به پیام

  مدیر

زمان: شنبه، ۲۷ آذر ۱۴۰۰ | ۲۳:۴۹:۱۲

در دیجیتال شما با نورهای رنگی سر و کار دارید. و این نورها را در مانیتور مشاهده میکنید و نورهای رنگی اصلی که قرمز و سبز و آبی هستند، مستقیم به چشم ما تابیده میشود. اما در نقاشی ما بازتاب نورهای رنگی را پس از برخورد با اشیا دریافت میکنیم. بگذارید اینطوری بگویم: فرض کنید شما یک نقاشی را از روی مانیتور شروع به کشیدن میکنید. هرگز نمیتوانید مثلا قرمزی که در مانیتور مشاهده میکنید را با رنگهای نقاشی بازسازی کنید. چون شما برای بازسازی نور، به خود نور احتیاج دارید. شما فقط میتوانید آن قرمزی را که در تصویر پرینت شده از فایل اصلیتان (در مانیتور) مشاهده میکنید، بسازید. زیرا قرمز موجود در پرینت، قرمزی است که از برخورد نور به پرینت و برگشت آن به چشم ما حاصل میشود. اما قرمز موجود در مانیتور، خود نور است. خود نور قرمز و نه بازتاب آن. و چون قوانین رنگهای بازتابی با نورهای اصلی متفاوت است، سه رنگ اصلی در نقاشی (که بازتابی است) با سه رنگ اصلی در نورهای رنگی فرق دارد.

↩ پاسخ به پیام

  حمید

زمان: دوشنبه، ۲۹ آذر ۱۴۰۰ | ۰۰:۰۸:۰۳

استاد واقعاً لطف کردید.
بسیار بسیار بسیار بسیار ممنونم
عالی هستین.

↩ پاسخ به پیام

  شاعر

زمان: دوشنبه، ۸ آبان ۱۴۰۲ | ۱۸:۴۰:۲۰

سلام استاد میشه درباره رنگ های مکمل هم کمی توضیح دهید مثلا زرد با بنفش و سبز با قرمز

↩ پاسخ به پیام

  مدیر

زمان: دوشنبه، ۸ آبان ۱۴۰۲ | ۲۰:۱۲:۲۸

قبلا توضیح دادیم. لطفا روی لینک زیر کلیک کنید
رنگهای مکمل

↩ پاسخ به پیام

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد.

بخش‌های مورد نیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

ارسال نظرات



🎭 روز شمار هنری
امروز ۲۰۲۴/۰۳/۱۹ میلادی برابر با سه شنبه، ۲۹ اسفند ۱۴۰۲هجری شمسی که مصادف میباشد با سالروز تولد آلبرت پینکهام نقاش آمریکایی

آلبرت پینکهام نقاش آمریکایی

 ادامه مطلب 

©اکیداً از مراجعه حضوری از ساعت ۱۶ به بعد خودداری نمایید             کلیه حقوق مادی و معنوی این سایت محفوظ و متعلق به آموزشگاه نقاشی ایکاروس میباشد - 2024-2009