تحلیل آثار طراحی هنرجویان

در این بخش، به تجزیه و تحلیل و بررسی منتخب آثار نقاشی و طراحی هنرجویان آموزشگاه خواهیم پرداخت. بررسی نکات ضعف و قوتی که در کارهای هنرجویان وجود دارد میتواند برای همگان مفید بوده و ضمن در بر داشتن نکات مهم آموزشی، گامی موثر در جهت ارائه همگانی تر آموزش نقاشی و طراحی در این آموزشگاه باشد.

۱ - اهمیت طراحی در آموزش نقاشی

بارها اشاره شده است که بیشتر مشکلات موجود در کار نقاشی با رنگ، از ضعف طراحی و ناتوانی در پرداختن به اشکال و احجام موجود در طبیعت پیرامون ما ناشی میشود. مثالی که در زیر میاید را خوب بررسی نمایید. در این مثال ما توجه شما را به کناره ها و گوشه های فرمها و اشکال جلب میکنیم. مشکلی که در این مثال هنرجو با آن روبروست یقینا در کار رنگ ایشان هم خودنمایی خواهد کرد. چنانچه درک ما در طراحی کناره ها و گوشه های فرمها و اشکال کامل شود، در مرحله نقاشی رنگ روغن نیز اثر زیباتر و طبیعی تری ارائه خواهیم داد، حتی اگر در زمینه شناخت و ترکیب رنگ ضعف داشته باشیم.
مهمترین مسئله ای باید در نظر داشته باشید این است که تاریکی و روشنیهای موجود در طبیعت، بسیار نرم و گام به گام به یکدیگر تبدیل میشوند. مخصوصا سایه هایی که روی یک سطح هستند. به طراحی زیر که شکلی از بینی و کار یکی از هنرجویان است توجه نمایید.

قسمتهایی که با فلش و عنوان لبه های مرزدار مشخص شده اند، سایه هایی هستند که روی یک سطح قرار دارند. این سایه ها، سایه هایی نیستند که بتوانند با مرزهای قاطع و مشخص از محیط اطرافشان جدا بشوند و رسیدنشان به محیط اطرافشان باید نرم و گام به گام باشد. طراحی فوق پس از اینکه کناره ها و گوشه های فرمها و اشکال آن (منظور همان قسمتهایی است که علامت گذاری شده بودند) در آموزشگاه اصلاح شد به شکل زیر در آمد.

و در اینجا این دو تصویر را کنار هم میتوانید مقایسه کنید.

۲ - تکامل تدریجی و غنای سایه روشن در آثار هنرجویان

در ادامه مطلب قبل، نمونه هایی از تلاشهای موفق هنرجویان در زمینه پرداختن به تنالیته یا همان سایه روشن را ارائه میکنیم. در مثالهای زیر روند تغییر و تکامل طراحی هنرجویان، یکی در زمینه مطلب ذکر شده قبلی (یعنی تبدیل نرم و گام به گام تاریکی و روشنی به یکدیگر)، و دیگری در زمینه موضوع جدیدی که اینک مطرح میکنیم، یعنی بهره گیری از درجات متنوع تر تاریکیها و روشنایی ها، کاملا به چشم میاید.
یکی دیگر از مشکلات جدی ای که هنرجویان با آن مواجه هستند عدم تنوع تاریکیها و روشنیها در اثر طراحی یا رنگ روغن آنهاست. به طراحی زیر که از آثار اولیه خانم مرضیه خان بابازاده میباشد توجه نمایید:

تاریک روشنی های موجود در این اثر، تعداد بسیار کم و محدودی را شامل میشود. این نقیصه، ایراد بسیار عمده و مهمی در کارهای طراحی و همچنین نقاشی تازه کارها محسوب میگردد. در طراحی فوق این ایرادها به چشم میخورد:
۱- فقدان تاریک روشنیهای متنوع (مثلا در قسمت گوشها و موی سر که اطراف گوشهاست، یا قسمت پیشانی و زیور آلات آن که تنها به اشارات خطی اکتفا شده)
۲- عدم تبدیل نرم و گام به گام سایه روشنها (در قسمتهایی مانند دور چشمها و پره های بینی و یا دور لبها و همچنین ابروها و سایه های دو طرف بینی)
در آثار بعدی، ایشان توجه بیشتری به مسائل ذکر نشان میدهد و با دقت و ظرافت بیشتری به اختلافات تاریک روشنیها و همچنین نرمی و لطافت آنها میپردازد. به کار بعدی ایشان توجه کنید:

در اثر فوق تغییرات قابل ملاحظه ای نسبت به کار اول ایجاد شده است.
در تصاویر زیر، که دو طراحی از یک تصویر میباشد، خانم خان بابا زاده در مسائلی که ذکر شد، باز هم بیشتر پیش میرود. طراحی سمت چپ اجرای اول و سمت راست اجرای دوم ایشان میباشد. مشاهده میکنید که در طراحی سمت راست، تنوع سایه ها زیاد است، و نرمش و لطافت و ظرافت و ادغام شدن آنها در یکدیگر، بخوبی انجام شده و اصلا قابل مقایسه با کار اول ایشان نمیباشد.

در تصویر زیرین، این هنرجو با قدری کمک ما به نکات ذکر شده بازهم توجه بیشتری نشان داده است. به نرمی و تنوع تاریک روشنیهای دور لبها و پره های بینی توجه نمایید و با کار اول و دوم ایشان مقایسه نمایید: