آگوست دومینیک انگر نقاش فرانسوی و سرگذشت هنری وی

نویسنده: ایکاروس، تاریخ انتشار: سه شنبه، ۱ تیر ۱۴۰۰

ژان اگوست دومینیک انگر (29 اوت 1780 - 14 ژانویه 1867) یک نقاش نئوکلاسیک فرانسوی بود. این نقاش عمیقا تحت تاثیر هنر سنتی و آکادمیک قدیمی قرار داشت و پیوسته در پی آن بود که از این هنر در مقابل سبک رمانتیک که در آن دوران متداول شده بود حمایت کند. اگرچه وی خود را دنباله رو سبک نقاشانی مانند نیکولا پوسَن و ژاک لوئی داوید می دانست اما بزرگترین میراث او نقاشی ها و طراحی های وی در ژانر پرتره می باشد. بیان شفاف و صریح در آثار وی از فرم و فضا او را تبدیل به نقاشی کرد که بعدها نقاشان بزرگی همچون پیکاسو و ماتیس و دیگر نقاشان مدرن از آثارش تاثیر گرفتند.

انگر در شهر مونتوبان در ناحیه پیرنه میانه در کشور فرانسه متولد شد. او اولین فرزند از هفت فرزند خانواده بود که دو نفر از آنها در دوران کودکی در گذشتند. پدرش یک هنرمند تجاری موفق بود که در چند رشته از جمله، نقاشی مینیاتور، مجسمه سازی، سنگ تراشی تزئینی و نوازندگی آماتور فعالیت می کرد. مادر این نقاش یک زن بی سواد و دختر یک استاد سازنده کلاه گیس بود. شاید بتوان گفت که اولین استاد ژان، پدر او بود که نوازندگی موسیقی و همچنین طراحی را از او فرا گرفت. وی شروع به یادگیری نقاشی در یک مدرسه محلی هنر نمود. اما با آغاز انقلاب فرانسه و نا امنی مجبور به رها کردن تحصیلات شد. در سال 1791 پدر ژان او را به شهر تولوز برد و در آنجا در آکادمی سلطنتی نقاشی مشغول فراگیری هنر شد. در این مرکز هنری وی زیر نظر مجسمه ساز ژان پیر ویگان، ژان بریانت نقاش منظره، و نقاش نئوکلاسیک گیوم ژوزف روکس تحصیل کرد. ارزش و احترامی که روکس برای رافائل قائل بود بر روی انگر نیز تاثیر زیادی داشت. انگر در آن دوران در رشته های مختلف هنری از جمله موسیقی برنده جوایز هنری شد. وی از سن 13 تا 16 سالگی به کار نوازندگی ویلون پرداخت. از اوایل شروع کار او در نقاشی، مشخص شد که وی یک نقاش ژانر تاریخی است. این رشته از نقاشی در آکادمی سلطنتی نقاشی که توسط لوئی چهاردهم تاسیس شده بود از احترام و اهمیت ویژه ای برخوردار بود. این ژانر تا قرن نوزدهم میلادی نیز اعتبار خود را حفظ کرد و بالاترین سطح نقاشی محسوب می شد. وی علاقه ای به خلق پرتره ها و نقاشی های متداول از افراد معمولی نداشت، کار ی که پدر او انجام میداد. برعکس تمایل به خلق تصاویر تاریخی از قهرمانان مذهبی داشت. همچنین به خلق تصاویر اسطوره ای می پرداخت و تمایل داشت به ایده آل گرایی بپردازد. در کنار این امر، می خواست با آثار ادبی و فلسفی نیز رقابت کند. در مارس 1797، آکادمی جایزه اول نقاشی را به انگر اعطا نمود و در ماه آگوست او برای تحصیل در استودیو ژاک لوئیس دیوید نقاش برجسته فرانسوی، به پاریس سفر کرد و به مدت چهار سال در آتلیه این نقاش به یادگیری نقاشی پرداخت. در سال 1799 در اکول ده بوزار (مدرسه ملی هنرهای زیبای فرانسه) در دپارتمان نقاشی پذیرفته شد. در سالهای 1800 و 1801 جایزه بزرگ نقاشی فیگوراتیو برای نقاشی هایی از بدن مرد را از آن خود کرد. وی همچنین جایزه بزرگ رم را که بالاترین جایزه آکادمی پاریس بود از آن خود نمود. انگر این جایزه را با اثر سفیران آگاممنون در چادر آشیل از آن خود نمود. چهره های سمت راست که در این تصویر نقاشی شده اند، عضلانی و محکم مانند مجسمه ها هستند اما آشیل و پاتروکلوس که در سمت چپ کار نقاشی شده اند حالت تحرک و پویا دارند. همچنین ظرافت بیشتری در آنها نسبت به فیگورهای دیگر وجود دارد که پیکر آنها را شبیه به نقش برجسته های ظریف کرده است. مسافرت وی به رم به دلیل کمبود بودجه با تاخیر روبرو شد و به سال 1806 موکول گشت. اما او به همراه هنرجویان دیگر در استودیوی داوید در پاریس مشغول کار و فراگیری نقاشی بودند. سبکی که آنها فرا می گرفتند تاکید زیادی بر طراحی کانتور داشت. او بسیار از آثار رافائل الهام گرفت و همچنین موضوعات ظروف اتروسکی و کوزه های اتروسکی تاثیر زیادی بر آثار وی داشت. در سال 1802 اولین حضور انگر در سالن پاریس با اثر نقاشی پرتره زن که در حال حاضر مجهول لامکان است رخ داد. او از سال 1804 تا 1806 دست به خلق مجموعه ای از پرتره ها زد که از نظر تکنیک و ظرافت و زیبایی، در سطح بسیار بالایی قرار داشتند. پرتره فیلیپبرت ریویر (1805)، پرتره سابین ریویر (1805)، پرتره مادام آیمون (1806) و پرتره کارولین ریویر (1805) شامل این مجموعه بود.

چهره های زنهایی که به تصویر می کشید شامل جزییات بسیار زیاد نبودند اما حالات لطیف و نرمی داشتند. چشمها در این پرتره ها حالت کشیده و بیضی داشتند و از رنگهای ظریف و روشن در صورت ها استفاده شده است که به کار حالت رویا گونه و زیبا می دهد. پس زمینه آثار وی معمولا ساده بودند که رنگهای تیره یا روشن یا آبی آسمانی داشتند. این خصوصیات آغازگر و پیشگام نوعی از نقاشی های پرتره بود که بسیاری از نقاشان بزرگ قرن نوزدهم دنباله رو آن شدند.

هنگامی که انگر منتظر عزیمت به رم بود، دوستش لورنزو بارتولینی او را با نقاشی های دوره رنسانس ایتالیا، به ویژه آثار برونزینو و پونتورمو، که ناپلئون از کارزار خود در ایتالیا برگردانده و در لوور قرار داده بود، آشنا کرد. انگر از آثار این استادان بزرگ تاثیر گرفت و سبک آنها را به نوعی با تکنیک های خود تلفیق کرد. در سال 1803 یک پروژه مهم نقاشی دریافت کرد. او در میان پنج هنرمند انتخاب شده برای به تصویر کشیدن پرتره تمام قد ناپلئون بود.

در تابستان 1806، انگر قبل از عزیمت به رم در سپتامبر با ماری آن جولی فورستیر، نقاش و موسیقی دان نامزد شد. اگرچه او تمایل به ماندن در پاریس داشت تا شاهد افتتاح سالن آن سال باشد که قرار بود چندین اثر از او را به نمایش بگذارد، اما چند روز قبل از افتتاح با اکراه به ایتالیا عزیمت کرد. این هنرمند نقاش در طول اقامت خود در رم، پرتره های بسیاری را به تصویر کشید. در سال 1810 بورس تحصیلی او در رم به پایان رسید. اما وی به فرانسه باز نگشت و تصمیم به ماندن در رم گرفت. در سال 1811 آخرین پروژه دانشجویی خود را به پایان رسانید که تصویر الهه دریا بود. این کار یکی از صحنه های منظومه ایلیاد هومر بود. بعد از به پایان رسیدن تحصیل و ترک آکادمی، وی سفارش های نقاشی نسبتا زیادی دریافت کرد. فرماندار رم و چند تن از افراد مهم دیگر شهر از وی درخواست کردند که قصر مونته کاوالو را برای بازدید ناپلئون از شهر رم تزیین نماید. انگر تصویر پیروزی روملوس بر آکرون را برای سقف سالن امپراتور نقاشی کرد. همچنین برای اتاق خواب امپراتور رویای اوسیان را به تصویر کشید.

وی همچنین به سفارش ژنرال میولیس، نقاشی - ویرجیل قبل از آگوستوس، لیویا و اوکتاویا کتاب انید را می خواند - را به تصویر کشید. این نقاشی لحظه ای را نشان می دهد که ویرجیل با خواندن از حفظ اثر خود برای امپراطور آگوستوس، همسرش لیویا و خواهرش اکتاویا، نام پسر مرده اکتاویا، مارسلوس را ذکر می کند و باعث بیهوشی اکتاویا می شود. طراحی داخلی این نقاشی و فضای آن دقیقا بر اساس مستنداتی که از معماری پمپی به دست آمده تصویر شده است.

وی در بهار 1814 برای نقاشی ملکه کارولین مورات به ناپل سفر کرد. پس از مدتی قدرت فرانسوی ها در رم از بین رفت و با این اتفاق انگر با مشکلاتی روبرو شد. مهمترین این مشکلات عدم دریافت سفارش نقاشی بود. این امر باعث شد که وی برای گذران زندگی مجبور به کشیدن طراحی های پرتره برای توریستهای ثروتمند انگلیسی شد. برای شخصی که در پی تبدیل شدن به یک نقاش ژانر تاریخی بود این کار سخیف به شمار می آمد. زمانی که توریستها به خانه او مراجعه می کردند و می پرسیدند اینجا خانه شخصی است که پرتره ها را از روی مدل زنده به تصویر می کشد او با عصبانیت پاسخ می داد خیر اینجا خانه یک نقاش است! جالب است آثاری که وی در این دوره تولید کرده است جزو بهترین آثار این هنرمند به شمار می آیند. تخمین زده می شود که او حدود پانصد پرتره شامل دوستان مشهور خود را به تصویر کشیده است. یکی از مشهور ترین دوستان وی نیکولو پاگانینی ویولونیست بزرگ ایتالیایی می باشد.

در سال 1821 یک نقاشی که سفارش دوست دوران کودکی خود بود را به پایان رسانید. عنوان این اثر ورود دوفین به پاریس بود.

این دوست دوران کودکی یک نقاشی پرتره از خود و همچنین یک اثر مذهبی نیز سفارش داد. در آگوست 1820 یک سفارش نقاشی مربوط به کلیسای جامع موتاوبن را دریافت کرد. هدف این نقاشی پیوند مجدد بین سیستم دولت و کلیسا بود که عهد لویی سیزدهم نام داشت.

خلق این اثر و به پایان رساندن آن چهار سال طول کشید. این اثر کاملا از سبک رافائل الهام گرفته شده بود و شاه لویی را در حال ادای احترام به مریم مقدس به تصویر می کشید. و در سال 1824 این اثر را به پاریس برد و همین نقاشی بود که باعث باز شدن راه وی برای کار و فعالیت هنری در پاریس شد. به بیان دیگر به واسطه همین نقاشی بود که انگر در پاریس به رسمیت شناخته شد. این نقاشی در سال 1824 در سالن پاریس به نمایش درآمد و نقد های بسیار خوب و مثبتی دریافت کرد. ماری ژوزف لوئی آدولف تیر، تاریخ نگار و سیاستمدار فرانسوی که کمی بعد به مقام نخست وزیری رسید این اثر را بسیار پسندید و آنرا ستود. انگر در سال 1833 باردیگر با اثر پرتره لوئیس-فرانسوا برتین در سالن شرکت کرد. این اثر نیز در سالن با استقبال خوبی مواجه شد و تا حد زیادی موفقیت آمیز بود. در سال 1843 یک نقاشی بزرگ مذهبی را به پایان رسانید، این اثر شهادت سمفوریان نام داشت. این اثر حدود ده سال پیش توسط یک کلیسا به او سفارش داده شده بود و انگر این کار را نهایت مهارت خود در نقاشی به حساب آورد. وی در سال 1834 این نقاشی را در سالن به نمایش گذاشت اما خلاف انتظار هنرمند این اثر با نقد منفی مواجه شد. انگر با عصبانیت اعلام کرد که دیگر در هیچ سفارش عمومی را نخواهد پذیرفت و هرگز در نمایشگاه های سالن شرکت نخواهد کرد.

وی در همان سال به رم بازگشت. او شش سال در رم اقامت گزید و مدیر آکادمی فرانسوی در رم شد. در آکادمی اصلاحاتی ایجاد کرد، کتابخانه را بزرگتر کرد. مجسمه های بیشتری در آکادمی قرار داد و ورود و تحصیل هنرجویان از فرانسه به رم را تسهیل کرد. بعد از شش سال به پاریس بازگشت و در آکادمی پاریس به تدریس پرداخت. او پیوسته هنرجویان خود را برای کار و مطالعه به موزه لوور می برد. به هنرجویان توصیه می کرد که از کارها و آثار روبنس پرهیز کنند! انگر آثار روبنس را فاقد ارزش هنری قلمداد می کرد.

ژان اگوست دومینیک انگر را میتوان یکی از تأثیرگذارترین هنرمندان بر نسلهای بعد از خود به حساب آورد. اسم وی در بسیاری از متون تاریخ هنر به عنوان هنرمند تاثیرگذار وجود دارد. شاید یکی از مهمترین هنرمندانی که تاثیر عمیقی از انگر گرفت اِدگار دِگا بود. دگا شاگرد یکی از شاگردان انگر به نام لویی لاموته بود. در قرن بیستم نفوذ این هنرمند حتی بیشتر نیز شد. پیکاسو و ماتیس را می توان از مهمترین هنرمندانی به شمار آورد که به تاثیر گرفتن از انگر اعتراف کردند. ماتیس انگر را اولین هنرمندی توصیف کرد که از رنگها به شکل خالص و اصیل در آثار خود استفاده کرد. بکگراندها و پرسپکتیو اتمسفری که در کار خود ایجاد میکرد بسیار مورد استفاده هنرمندان قرن نوزدهم قرار گرفت. فیگورهای وی در قرن نوزدهم با استقبال زیادی روبرو نشد اما هنرمندان آوانگارد قرن بیستم بسیار از آنها استقبال کردند. ویلم دکونینگ و فرانز کلاین دو نقاش بزرگ اکسپرسیونیسم انتزاعی گفته اند بدون او ما هرگز وجود نداشتیم.

پیر باروس، کیوریتور مشهور در مورد او می گوید:

سطح وسیعی از هنرمندان از بوگرو و الکساندر کابانل گرفته تا ماتیس و پیکاسو او را استاد خود خطاب می نمایند. یکی از دلایل مهم این امر نفوذ این هنرمند بزرگ به راز زیبایی طبیعت و درک آن و سپس تفسیر آن با فلسفه و بیان شخصی می باشد. نتیجه این فرایند یک هنر کاملا شخصی و بی همتا می باشد، که از کوبیسم ها گرفته تا سورئالیست ها همه آنرا ستایش می نمایند.