گوستاو کلیمت و زندگینامه هنری وی

نویسنده: ایکاروس، تاریخ انتشار: سه شنبه، ۲۸ بهمن ۱۳۹۹

گوستاو کلیمت نقاش سمبولیسم اتریشی و یکی از مهمترین اعضای حلقه جدایی وین بود. وی به واسطه نقاشی، نقاشی دیواری، آبجکت هنری (Objet d'art) و اسکیس هایش شهرت داشت. آثار ابتدایی کلیمت فیگور زنان بوده است. در کنار فیگور در آثار وی می توان تمثیل و پرتره را نیز مشاهده کرد. همچنین نقاشی های منظره نیز در آثار وی به چشم میخورد. در میان اعضای حلقه جدایی وین، کلیمت از نقاشی ژاپنی در آثار خود بسیار تاثیر گرفته است. در اوایل فعالیت هنری خود به عنوان یک نقاش دکوراتیو برای بناهای معماری فعالیت میکرد که در این حوزه بسیار موفق بود. زمانی که وی سبک شخصی تری را در آثار خود آغاز کرد موضوع آثارش بحث های زیادی را به راه انداخت. خصوصا زمانی که در حدود سال 1900 میلادی دست به انجام پروژه تزئین سقف سالن بزرگ دانشگاه وین زد، کار او با انتقادهای بسیاری مواجه شد. منتقدین این اثر را ساختار شکن و مبتذل به شمار آوردند. وی پس از این اتفاق دیگر کار در این حوزه را نپذیرفت (قرار دادهای پروژه نقاشی) و دست به تغییراتی در سبک خود زد. وی خلق آثار با استفاده از ورق طلا را در کار خود شروع کرد که در این حوزه به موفقیت هایی دست یافت. کلیمت تاثیرات زیادی بر نقاشان جوان تر از خود از جمله اگون شیله بر جای گذاشت.

گوستاو کلیمت در شهر بومگارتن در نزدیکی وین به دنیا آمد (امروزه این شهر جزیی از مناطق وین به حساب می آید). وی فرزند دوم از خانواده هفت نفری بود. کلیمت دو بردار و چهار خواهر داشت. مادر کلیمت همیشه رویای موزیسین شدن در سر داشت که در آن موفق نبود. هر سه بردار خیلی زود از خود تمایل و علاقه به هنر نشان دادند. گوستاو هنگام تحصیل در مدرسه هنر وین که امروزه تبدیل به دانشگاه شده است در فقر و تنگ دستی به سر می برد. وی در این مدرسه شروع به تحصیل و مطالعه در رشته نقاشی کرد. دوران تحصیل وی در این مدرسه از سال 1876 تا سال 1883 به طول انجامید. وی احترام زیادی برای هانس ماکارت که در آن دوران بزرگترین نقاش اهل وین به حساب می آمد قائل بود و آثار او را ستایش می کرد. کلیمت به راحتی و به سرعت اصول آموزشی آکادمیک و سنتی را پذیرفت و شاید بتوان اولین آثار او را به عنوان آثار آکادمیک دسته بندی کرد. در سال 1877 برادر گوستاو با نام ارنست به مانند پدر خانواده به شغل حکاکی روی آورد (پدر گوستاو یک حکّاک بود). بنابراین وی نیز در مدرسه هنر ثبت نام نمود و در کنار بردار مشغول به تحصیل شد. دو برادر در کنار دوستشان فرانس ماتش شروع به کار کردند. آنها در کنار یکدیگر پروژه های هنری زیادی را گرفته و به اجرای آنها پرداختند. این سه نفر نام تیم خود را کمپانی هنری گذاشتند. آنها همچنین به استاد خود در رشته نقاشی دیواری برای تزئین موزه وین کمک می کردند. اما کلیمت دوره حرفه ای نقاشی دیواری خود را با گرفتن پروژه در منطقه رینگ‌استراب و با اجرای مجموعه موفقیت آمیز تمثیل ها و نشان ها آغاز کرد. در 1888 برای نقاشی های دیواری در بورگ‌ تئاتر (سالن تئاتر ملی اتریش)، نشان طلای افتخار را از فرانتس یوزف یکم، امپراتور اتریش دریافت کرد. وی همچنین عضو افتخاری دانشگاه مونیخ آلمان و دانشگاه وین اتریش شد.

دیگر اثر مشهور وی وریتاس (Nuda Veritas) بود که مورخان در مورد این اثر بر این باور هستند که کلیمت با خلق این اثر از سیاست های دولت و همچنین جامعه آن دوران به شدت انتقاد کرد. ظاهرا در آن دوران مشکلات اجتماعی و سیاسی زیادی وجود داشته و دلیل انتقاد کلیمت هم همین موضوع بوده است. در اوایل سال 1890 کلیمت طراح لباس مشهور اتریشی با نام امیلی لوئیس فلاگ را ملاقات کرد. این زن تاثیرات زیادی بر روی آثار این هنرمند گذاشت. این دو ارتباط خود را تا پایان عمر با یکدیگر حفظ کردند.

در سال 1892 پدر و بردار گوستاو در گذشتند. با این اتفاق وی مسئول هزینه های خانواده برادر و پدر شد. این تراژدی همچنین بر روی سبک هنری وی تاثیر گذاشت و باعث شد که سبک نقاشی او دستخوش تغییراتی شود. مشخصه سبک هنری وی در قرن نوزدهم گنجاندن مفاهیم وریتاس (ایزدبانوی حقیقت) که به معنای حقیقت می باشد، شد. این ایزد بانو تبدیل به سمبل کلیمت در بسیاری از آثارش شد. وی همینطور مفاهیمی از دوران یونان باستان و همچنین مصر باستان را در کارهایش گنجاند.

در سال 1894 کلیمت سفارش سه اثر نقاشی برای سقف یکی از سالنهای دانشگاه وین را دریافت کرد. این آثار تا پایان قرن به پایان نرسید. دلیل این امر نیز استفاده نامتعارف از متریال و همچنین مضمون این آثار بود. منتقدان به این آثار اتهام داشتن سویه های مبتذل جنسی را وارد کرده بودند. موضوع این آثار فلسفه، پزشکی و همینطور فقه بود. این آثار با انتقادهای شدیدی مواجه شد. این سفارش ها آخرین سفارش آثار هنری برای تزئین مکانهای عمومی بود که کلیمت پذیرفت. موضوع این آثار برای بسیاری از افراد در آن دوران غیر قابل تحمل بود و تا مدتها از نمایش آنها جلوگیری شد. و در نهایت نیز هر سه این آثار با تهاجم نیروهای آلمانی به اتریش از بین رفتند.

در سال 1897 کلیمت به عنوان یکی از پایه گذاران حلقه جدایی وین و رئیس این حلقه شروع به فعالیت کرد. او همچنین با نشریه بهار مقدس نیز همکاری می کرد. این مجله به نوعی تریبون اصلی آراء و نظرات اعضای حلقه جدایی وین به حساب می آمد.

هدف این حلقه حمایت و نمایش آثار هنرمندان جوانی بود که آثار هنری غیر متعارف و ساختار شکن را خلق می نمودند. آنها همچنین هنرمندان خارجی را برای نمایش آثار به وین دعوت می کردند. اکثر این آثار در نشریه بهار مقدس چاپ و به نمایش گذاشته می شد.

نکته جالب توجه در مورد این گروه این است که آنها هیچ نوع مانیفست خاصی را اعلام نکردند. هنرمندان از سبکهای مختلفی مانند رئالیست، سمبولیسم و ناتورالیست ها در کنار هم کار و فعالیت می کردند. به بیان دیگر آنها از هیچ نوع سبک خاصی در گروه خود حمایت نمی کردند. دولت وقت آن دوران از فعالیت این گروه حمایت کرد و برای نمایش آثارشان یک سالن نیز در اختیار آنها قرار داد. سمبل و نشان اصلی این گروه، آتنا بود که یک الهه یونانی است. این الهه در فرهنگ یونان سمبل خرد و هنر می باشد. کلیمت در سال 1898 یک ورژن رادیکال از این الهه را به تصویر کشیده بود (تصویر قسمتی از اثر آتنا در بالا).

در سال 1902 کلیمت کتیبه بتهوون را برای چهاردهمین نمایشگاه حلقه جدایی وین به پایان رسانید. این تابلو همچنین برای بزرگداشت و تجلیل از این آهنگ ساز بزرگ خلق شده بود و در کنار یک مجسمه رنگی که به وسیله مجسمه ساز آلمانی ماکس کلینگر خلق شده بود قرار گرفت. پس از این دوره بود که کلیمت وارد دوران طلایی زندگی خود شد. در این دوران نظر مثبت منتقدان در مورد آثار وی جلب شد و همچنین به موفقیت های مالی چشمگیر دست یافت. بسیاری از نقاشی های وی در این دوره بر روی ورق طلا خلق شد. کلیمت پیش از این دوره هم از طلا در آثارش استفاده کرده بود اما مشهور ترین آثاری که با استفاده از طلا خلق شد عبارتند از پرتره آدل بلوخ-باوئر دوم و بوسه، این دو اثر کلیمت به واقع شهرت جهانی پیدا کردند.

کلیمت در طول زندگی خود مسافرتهای کمی داشت اما در یک دوره به راونا و ونیز ایتالیا مسافرت کرد. این دو شهر در تکنیک موزاییک بسیار مشهور هستند، همینطور در تکنیک طلا نیز از شهرت بالایی برخوردارند. کلیمت در برای تزیین یک خانه به همراه یک هنرمند دیگر شروع به کار کرد. این خانه مربوط به یکی از ثروتمندان بلژیکی بود، این خانه به نام قصر استوکلت مشهور می باشد. کلیمت در جایی گفته که این نقطه اوج من در هنرهای تزئینی می باشد. در سال 1905 کلیمت یک نقاشی با عنوان سه نسل از زن را به تصویر کشید. در آن تصویر سه زن در سنین مختلف به تصویر کشیده شده است. وی یک اثر هم به نام پرتره مارگارت ویتگنشتاین را خلق نمود که این اثر به مناسبت ازدواج مارگارت ویتگنشتاین خواهر فیلسوف مشهور لودویگ یوزف یوهان ویتگنشتاین به تصویر کشیده شده است.

در سالهای 1907 و 1909 کلیمت در پنج اثر زنان جامعه آن دوران را به تصویر کشید که در خز پیچیده شده اند. عشق آشکار وی به لباس در بسیاری از آثار این نقاش مشاهده می شود. کلیمت تقریبا همیشه در خانه خود کار می کرد و ظاهرا در این فضا کاملا آرامش داشته است. وی در اکثر مواقع با یک صندل و یک لباس بلند کار میکرد. او معمولا از جمع دوری می کرد و کافه نشینی را دوست نمی داشت. همچنین ارتباط زیادی با سایر هنرمندان نداشت. مشتریان آثار وی برای خرید آثار به منزل شخصی او مراجعه می کردند. روش نقاشی وی دارای جزییات زیاد و بسیار پر زحمت بود و به نشستن های طولانی مدت و کار بر روی اثر نیاز داشت. وی از ظاهر شدن در انظار و زیر ذره بین جامعه قرار گرفتن دوری می کرد. در سال 1901 هرمان بار، نویسنده، نمایش‌ نامه ‌نویس، کارگردان و منتقد اهل اتریش در نوشته ای از قول کلیمت آورده است: همان احساسی که یک مرد عاشق نسبت به عشق خود دارد و زندگی وی در احساس نسبت به او خلاصه می شود، من نیز همان حس را نسبت به نقاشی در خود دارم. در سال 1911 نقاشی وی با عنوان مرگ و زندگی برنده جایزه اول نمایشگاه جهانی رم ایتالیا شد.

آثار کلیمت در زمره گران قیمت ترین آثار قرار گرفت. در نوامبر 2003 نقاشی وی با عنوان خانه روستایی در آتترسی به قیمت 29128000 دلار به فروش رفت. طراحی های این نقاش بزرگ نیز با قیمتهای نجومی در بازار هنر به فروش میرود. یکی از طراحی های وی در سال 2016 با قیمت 505,250 پوند به فروش رفت.

در آگوست 2006 حراج کریستی اعلام کرد که در حال فروش چهار اثر باقی مانده از کلیمت می باشد. این آثار پس از یک روند طولانی قانونی توسط ماریا آلتمن، پناهنده یهودی اتریشی اهل ایالات متحده آمریکا بازپس گرفته شده بود. این آثار در زمان جنگ جهانی توسط نیروهای نازی به سرقت رفته بودند. ظاهرا این نقاشی ها متعلق به خانواده آلتمن بوده است. این چهار اثر شامل پرتره آدل بلوخ-باوئر دوم، پرتره آدل بلوخ-باوئر یکم، درخت سیب و جنگل راش می باشد. پرتره آدل بلوخ-باوئر دوم در حراج نوامبر 2006 به قیمت 88 میلیون دلار به فروش رفت که در آن زمان گرانقیمت ترین اثری بود که در یک حراج فروخته می شد. در کنار این اثر درخت سیب به قیمت 33 میلیون دلار، جنگل راش 40/3 میلیون دلار فروش رفت.

این هنرمند بزرگ در طول زندگی یک کتاب منتشر کرد. این کتاب با نظارت شخصی خود هنرمند تنظیم و منتشر شده است. در این کتاب می توان تعدادی از طراحی های هنرمند را مشاهده نمود، و همچنین رونوشتی از امضای وی نیز در این کتاب موجود می باشد. پنجاه صفحه از این کتاب شامل مهمترین نقاشی های وی است. در کتاب دیگری که یک سال پس از مرگ این نقاش به چاپ رسید تعداد 25 نقاشی از او منتشر شد. نقاشی هایی که در این کتاب به چاپ رسیده است حالت ساختار شکن دارند و شامل آثار جنجالی این هنرمند هستند.

گوستاو کلیمت را می توان یکی از تاثیرگذار ترین هنرمندان قرن نوزدهم و بیستم به حساب آورد. وی با آثاری که سبک خاص و منحصر به فرد خود را دنبال می کردند تاثیرات زیاد و قابل توجهی را بر روی هنرمندان بعد از خود بر جای گذاشت. هنرمندانی چون اگون شیله از این دسته بودند. وی عمر نسبتا کوتاهی داشت (55 سال)، اما یک هنرمند بسیار فعال و پر کار به حساب می آمد. همچنین می توان این نقاش بزرگ را یکی از مهمترین هنرمندان و نقاشان سبک سمبولیسم به حساب آورد. او از این سبک نیز قرائت خاص خود را داشت و آثاری را که در این ژانر تولید کرد نیز سمت و سوی خاص و منحصر به فردی داشتند. وی همچنین با تشکیل گروه جدایی وین نوعی آزاد اندیشی را در هنر به وجود آورد که این جنبش نیز تاثیرات قابل توجهی را در هنر اروپا از خود بر جای گذاشت. کلیمت طراحی زبردست با دستی توانا بود، از این هنرمند حدود سه هزار طراحی بر جای مانده است. همچنین می توان از وی به عنوان یک نقاش فیگوراتیو یاد کرد، هنرمندی که سبک جدیدی از هنر فیگوراتیو را به دنیای نقاشی معرفی کرد.