اوژن دلاکروا - زندگینامه و آثار نقاشی وی

نویسنده: ایکاروس، تاریخ انتشار: سه شنبه، ۲۴ دی ۱۳۹۸

فردیناند ویکتور اوژن دلاکروا نقاش رمانتیک فرانسوی است که او را رهبر مکتب رمانتیسم نیز قلمداد می کنند. وی به دلیل ضربه قلم های خاص خود مشهور می باشد و مطالعاتی که بر روی نور و رنگ داشت بسیار در خور و قابل توجه بوده است. بطوری که آثار و سبک این هنرمند بعدها به یکی از منابع مطالعاتی برای نقاشان سبک امپرسیونیسم تبدیل شد. از طرف دیگر آثار وی از موضوعاتی با جنبه های رازگونه و عجیب برخوردار بودند که این موضوع دستمایه و الهام بخش آثار نقاشان سبک سمبلیسم پس از او نیز شد. دلاکروا یک چاپگر و لیتوگراف چیره دست نیز بود و کتابهای نویسندگان بزرگی چون ویلیام شکسپیر، سِر والتر اسکات و یوهان ولفگانگ فون گوته را تصویر سازی کرد. در آن دوران سبک نئوکلاسیک در محیط هنری متداول بوده و هنرمندان این سبک به کمال گرایی و فرمها و تناسبات عالی توجه زیادی معطوف می داشتند. اما دلاکروا به نقاشانی مانند روبنس و سبک رنسانس ونیزی علاقمند بود. وی به کیفیت رنگها و داشتن حرکت در کار توجه بسیار داشت و دورگیری اثر و فرمهای ایده آل برای او در اولویت دوم قرار داشته است. خلق تصاویر رمانتیک و دراماتیک در صدر مضامین آثار این هنرمند قرار داشت و تمایل زیادی به آثار کلاسیک رم و یونان از خود نشان نمی داد. وی از شاعر بزرگ انگلیسی لرد بایرون در آثار خویش بسیار الهام گرفت و با یک هویت محکم و قوی، هنر خود را به پیش می برد. وی درنقاشی های خود قهر قدرتمند طبیعت و گاها خشونت را نیز به نمایش می گذاشت. به هر حال هیچ وقت به این نقاش بزرگ نه لقب نقاشی که خشونت را به نمایش میگذاشت، داده شده و نه او را نقاشی بسیار احساساتی قلمداد کرده اند. وی به واقع سبک رمانتیسم خاص خود را داشت و می توان از وی به عنوان یکی از هنرمندانی که هنری فرد گرا (individualism) را دنبال می کرد نام برد. دلاکروا یکی از معدود اساتید قدیمی و بزرگ می باشد که عکسی از وی در دسترس است.

اوژن در 26 آپریل 1798 در شهری نزدیکی پاریس به دنیا آمد. وی فرزند چهارم خانواده بود. فرزند قانونی چارلز فرانسوا دلاکروا، دیپلمات فرانسوی، که البته در این مورد تردید وجود دارد. ظاهرا شارل موریس دو تالیران که دوست خانوادگی این هنرمند بود و بعدها وزیر امور خارجه ناپلئون شد، مدعی پدری اوژن دلاکروا بوده است. زیرا در دوران بزرگسالی وی، این دو به یکدیگر شباهت داشته اند. به همین دلیل بود که وی در طول زندگی و فعالیت هنری خود پیوسته تحت حمایت تالیران قرار داشته است. تحصیلات ابتدایی این نقاش بزرگ، در مدرسه لیس لوئیز لوگراند بوده است. جایی که او در یک مسابقه طراحی شرکت کرد و موفق به دریافت جایزه طراحی کلاسیک شد. در سال 1815 آموزش نقاشی را زیر نظر نقاش بزرگ سبک نئوکلاسیک ژاک لوئی داوید آغاز کرد. تاثیرات آموزش زیر نظر این استاد بزرگ بعدها در آثارش مشهود می باشد و می توان گفت همین تاثیرات بود که منجر به وجود آمدن گرایش های سبک رمانتیک در آثار نقاشی وی شد. همانطور که قبلا گفته شد دلاکروا در نقاشی هایش از هنرمندانی چون روبنس نیز بسیار تاثیر گرفته بود. اما در کنار روبنس، وی از نقاشان فلاندری دوره باروک نیز تاثیرات قابل توجهی گرفته است. یکی دیگر از نقاشانی که تاثیرات عمیقی بر روی وی داشت تئودور ژریکو بود. از این فرد به عنوان یک نابغه یاد می شود که علیرغم عمر کوتاهی که داشت اما آثاری بسیار قابل توجه را خلق نمود. یکی از مهمترین آثار او که تاثیرات عمیقی بر روی دلاکروا بر جای گذاشت اثر کلک (کشتی) مدوسا می باشد. وی با ملاحظه این اثر تصمیم به خلق اثر قایق دانته گرفت که این اثر برگرفته از داستان مشهور کمدی الهی، اثر دانته، نویسنده بزرگ ایتالیایی اهل فلورانس می باشد.

این اثر در سال 1922 توسط سالن پاریس مورد پذیرش قرار گرفت. این نقاشی از طرف مردم و تعدادی از منتقدین با نقد تند مواجه گشت. اما با این حال این کار نقاشی، توسط موزه لوکزامبورگ که موزه ای در شهر پاریس می باشد خریداری شد. آثار اوژن دلاکروا در تمام دوران فعالیت هنری او دو قطبی بوده است. بدین مفهوم که این آثار همیشه به واسطه عده ای از مردم و منتقدین مورد نکوهش قرار می گرفته است و در مقابل تعداد دیگری این آثار را تحسین کرده و مورد پشتیبانی قرار می دادند. دو سال بعد وی مجددا به یک موفقیت قابل توجه دست پیدا کرد. دلیل این موفقیت نیز خلق اثری با نام کشتار در خیوس می باشد. این اثر هنری زیبا و پر عظمت از دلاکروا تعدادی از یونانیان بیمار و رو به مرگ را به نمایش میگذارد که در حال سلاخی شدن توسط سربازان ترک می باشند. این یکی از آثاری می باشد که این هنرمند بزرگ از اتفاقات تاریخ معاصر خود به نمایش گذاشته است. این نقاشی، نگاهی به ملی گرایی و مقاومت یونانی های آن دوران و اصرار به استقلال آنها در برابر ترکان، می باشد. سیاستی که در آن دوران دول فرانسه، روسیه و انگلستان نیز با آن درگیر بوده اند. این تابلو به سرعت توسط دولت و قدرت حاکمه به عنوان سردمدار نقاشی رمانتیسم به رسمیت شناخته شده و توسط دولت مرکزی خریداری شد. در مقابل طبق معمول منتقدین و مخالفین دلاکروا شروع به نقد و زیر سوال بردن کار او کردند. بسیاری از منتقدین آن را ضعیف خوانده و شروع به انتقادات سنگین از آن نمودند. وی رنج و بدبختی را در این نقاشی، به تصویر کشیده بود. در این اثر هیچ نشانی از مقاومت و شور وطن پرستی دیده نمی شد. توقعی که بسیاری از هنر دوستان و وطن پرستان از این دسته از آثار داشتند اثری شبیه به کار ژاک لوئی داوید به نام سوگند هوراتی‌ها بود. نقاش هنرمند آنتوان-ژان گروس عنوان این اثر را به حالت نکوهش، کشتار هنر نامید. در قسمتی از این نقاشی نوزادی به سینه مادر مرده خود چسبیده است که این قسمت از اثر بسیار تاثیر برانگیز می باشد. اما منتقدین دلاکروا این نکته را هم به عنوان نقطه ضعف در کار او تفسیر کرده و آنرا منجر به عدم هماهنگی در ترکیب بندی کار می دانند. اوژن دلاکروا کمی بعد با دیدن آثار جان کانستبل نقاش انگلیسی و همینطور ریچارد پارکس تغییراتی در آثارش ایجاد شد. به طوری که وی دست به خلق آثاری با دست آزاد تر، و دید و نمایش مناظر طبیعی از زوایای باز تر زد.

دلاکروا دست به خلق دومین نقاشی خود در پشتیبانی از یونانیان استقلال طلب زد. این بار به ماجرای اشغال شهر ميسلونگی توسط ترکان که در سال 1825 روی داده بود پرداخت. در این اثر زنی را در لباس محلی یونانی در میان خرابه های شهر به نمایش می گذارد که دستان خود را به علامت عجز باز کرده است. در این میان صحنه ای هولناک نیز به نمایش در می آید و آن شامل خودکشی و ویران کردن شهر به دست خود یونانیان است. دلیل این کار نیز جلوگیری از این اتفاق است که شهر سالم به دست ترکان نیافتد و آنها نیز اسیر سربازان ترک نشوند. در قسمت پایینی دست چپ زن، بدنی ملاحظه میشود که در زیر آوار خرد شده است. این نقاشی به نمادی برای آزادی خواهی مردم ميسلونگي تبدیل شد. این اثر صرفا همدردی نقاش هنرمند با مردم یونان را به نمایش نمی گذارد. در کنار این موضوع دلیل دیگر خلق این اثر نیز این می باشد که لرد بایرون شاعر مورد علاقه دلاکروا نیز در همین محل جان خود را از دست داد.

در سال 1825 به انگلستان سفر کرد و در این سفر دو نقاش مشهور تامس لاورنس و ریچارد پاركس بونینگتون را ملاقات کرد. وی در این سفر بر روی نوع رنگ گذاری نقاشان انگلیسی مطالعه نمود و همین امر منجر به خلق یک نقاشی تمام قد از لوئیز-آگوست شویتر پسر ژنرال مشهو فرانسوی شد. همزمان با خلق این نقاشی دلاکروا خلق نقاشی هایی با ژانر رمانتیک را نیز ادامه می داد.

اما تاثیر گذارترین و به تفسیری مشهورترین اثر دلاکروا آزادی هدایتگر مردم می باشد که در سال 1830 خلق شده است. این اثر را به واقع می توان مرزی مابین سبک نئوکلاسیک و رمانتیک قلمداد کرد. نوع ترکیب بندی این کار بسیار تامل برانگیز می باشد. در مرکز این ترکیب بندی زنی جمعیت را به طرف طلب آزادی هدایت می نماید. این اثر یکی از فراموش نشدنی ترین آثار هنری می باشد که در پاریس آن دوران به نمایش در آمد و با توجه به نمایش پرچم فرانسه می توان به این نکته اذعان نمود که حس ملی گرایی در این نقاشی موج می زند. دلاکروا در این کار وقایع روی داده در دوران معاصر خود را به نمایش می گذارد. در این نقاشی وی سعی می کند بیشتر از حکایت رویدادی که در حال وقوع است، کاراکتر مردم آن دوران را به شکلی واضح به تصویر بکشد.

از سال 1833 سفارش های زیادی به جهت دکور کردن ساختمانهای مختلف در پاریس دریافت نمود. وی برای ده سال مشغول نقاشی در پالایس بئوربون و کتابخانه آن و همینطور نقاشی در کتابخانه قصر لوگزامبورگ در پاریس شد. در سال 1843 کلیسای سنت دنیز را دکور کرد. از سال 1848 تا 1850 سقف گالری آپولو در موزه لوور را نقاشی کرد. از سال 1857 تا سال 1861 مشغول به کار نقاشی دیواری در کلیسای سنت سولپیس پاریس شد. آثار این کلیسا شامل اثر نبرد یعقوب با فرشته، سنت مایکل اژدها را می کشد و اخراج هلیودوروس از معبد می باشد.

این پروژه ها به وی این فرصت را داد که آثاری در مقیاسهای بزرگ و در فضاهای خاص معماری خلق کند. تعداد این آثار حتی بیشتر از کارهای اساتیدی بود که خود دلاکروا آنها را تحسین و ستایش می کرد. اساتیدی مانند تینتورِتو، ورونزه و روبنس. این پروژه ها به واقع دچار فرسایش و خستگی این هنرمند بزرگ شد. از طرف دیگر وی از هرج مرج در جامعه و فقدان قانون در آن نیز رنج می برد. از سال 1844 به بعد علاوه بر خانه خود یک کلبه جنگلی را نیز در منطقه چمپروسای تهیه نمود که مدتی از ایام را در آنجا زندگی می کرد. این مکان منطقه ای روستایی و سرسبز بود و همین موضوع منبع الهام دلاکروا برای خلق آثار هنری با موضوع مناظر طبیعی شد.

در سال 1862 دلاکروا به همراه نقاشان دیگر، جامعه بین المللی هنرهای زیبا را تشکیل دادند. تئوفیل گوتیه شاعر مشهور فرانسوی و دوست نزدیک دلاکروا سمت ریاست گروه را به دست گرفت. در این گروه نقاشانی چون پیر پووی دو شاوان، پل گوستاو دوره و ادوارد مانه نیز حضور داشتند. این گروه در فرانسه نمایشگاه های مهم و تاثیر گذاری را برگزار کردند. این آخرین فعالیت هنری بود که این نقاش بزرگ در آن شرکت داشت و پس از آن و درست یک سال بعد حال وی رو به وخامت گذاشته و بیمار شد. و مدت کوتاهی بعد درگذشت. این نقاش بزرگ در قبرستان مشهور پاریس پِر-لاشِز دفن شد.

آثار این هنرمند یک سال پس از مرگش به فروش گذاشته شد و از او 9140 اثر باقی ماند. این آثار شامل 853 نقاشی رنگ روغن، 1525 نقاشی پاستل و آب رنگ، 6629 طراحی و 109 عدد لیتیوگرافی می باشند. علاوه بر اینها از این هنرمند بزرگ 60 دفترچه اسکیس نیز بر جای مانده است. در مورد کیفیت طراحی های او می توان گفت که این آثار صرفا مطالعاتی بوده و در جهت خلق آثار نقاشی از آنها بهره می برده است. اما این جمله از دلاکروا مشهور است که: رنگ همیشه مرا تسخیر می نماید، اما طراحی پیوسته در تعقیب من است.

از دلاکروا تعدادی سلف پرتره زیبا بر جای مانده است. همچنین وی دست به خلق تعدادی پرتره زده که ظاهرا این آثار را صرفا برای لذت بردن از آنها خلق نموده است. در میان این پرتره ها، چهره هایی از نیکولو پاگانینی، ویولونیست مشهور ایتالیایی و فردریک فرانسوا شوپن، موسیقی دان بزرگ لهستانی دیده میشود.

نسل نقاشان مهم و معتبر امپرسیونیسم بسیار از این نقاش بزرگ الهام گرفته اند. نقاشان بزرگی مانند ادوارد مانه و پیر اگوست رنوار دست به خلق آثاری زدند که بسیار از نقاشی های وی الهام گرفته بود. همینطور نقاش بزرگ و مشهور دگا نیز یکی از آثار او را (پرتره شویتر) برای کلکسیون شخصی خود خریداری کرد. نقاشی دیواری وی بر روی دیوار کلیسای سنت سولپیس بهترین نقاشی دیواری در زمان این هنرمند شناخته شده است. هنرمند معاصر چینی، یو مین جون با الهام از نقاشی کشتار در خیوس دلاکروا، یک اثر تحت همین نام خلق کرد که در سال 2007 در حراج ساتبی به قیمت چهار میلیون و صد هزار دلار به فروش رفت.