آموزش نقاشی کودکان

نویسنده: ایکاروس، تاریخ انتشار: سه شنبه ۷ اسفند ۱۳۹۷

نقاشی کودکان اکثرا با ابزارهایی مانند مداد شمعی، ماژیک و یا مداد برای بازی و سرگرمی کودک انجام میشود. هنر کودکان خصوصا نقاشی یکی از کاربردی ترین و مهمترین تفریحات دوران کودکی می باشد. طراحی و نقاشی کودکان همچنین باعث بسط و پیشرفت مهارت های هنری آنها می گردد.

در محفل های آموزشی، نقاشی و طراحی یک ابزار قدرتمند برای تشخیص شخصیت نهفته کودک می باشد. نقاشی در کودکان همینطور می تواند به تشخیص زود هنگام مشکلات عقب ماندگی های ذهنی و نا توانی های فیزیکی کمک بزرگی نماید. ماموران قانون، مدد کاران اجتماعی و مشاوران روانی و مربیان اغلب اوقات کودکانی را که دچار سوانح تراژیک و یا آزار و اذیت شده اند را تشویق به نقاشی و طراحی، به جهت بیرون ریختن احساساتشان می نمایند. خصوصا زمانی که کودک از عدم توانایی برقراری ارتباط و ناتوانی در ابراز احساسات خود رنج می برد، این ابزار می تواند نقش بسیار حیاتی را ایفا نماید. کودکان معمولا پس از به تصویر کشیدن یک نقاشی شروع به بحث و توضیح در مورد آن می نمایند. در بسیاری از موارد بدون وجود ابزار نقاشی، به حرف آوردن کودک تقریبا غیر ممکن می نماید.


نقاشی کودکان

تجزیه و تحلیل رنگ اغلب وسیله ای برای تعیین وضعیت عاطفی کودک است. در بسیاری مواقع تکرار رنگ قرمز و سیاه در آثار کودکان نشانه وجود رنج و یا مزاحمتی ویژه در زندگی آنان می باشد. سیاه اکثر مواقع نشانه احساس افسردگی، نا امیدی و یا حس محدود بودن از طرف کودک می باشد. قرمز در برخی مواقع حس خشم را القاء می نماید. اگر رنگ سبز و یا آبی را به وفور درآثار کودکتان ملاحظه کردید می توانید آنرا به آرام بودن کودک تفسیر نمایید. رنگ زرد و نارنجی در نقاشی های کودک معنای سرزنده بودن و شادمان بودن کودک را دارا می باشد. معمولا مربی بواسطه یک نقاشی با رنگهای دارای علائم منفی نگران نخواهند شد. اما ممکن است با رویت یک نقاشی مشکوک، مایل به دیدن یک سری آثار نقاشی از کودک باشند. خصوصا اگر در نقاشی علائم وحشت و بی قراری وجود داشته باشد. در مرحله بعد مربی ممکن است کودک را ترغیب به خلق یک اثر هنری کرده و در ادامه او را تشویق به تفسیر اثر هنری کند. در مراحل پیشرفته نقاشی و طراحی می تواند به طور مستقل به عنوان یک ابزار درمان نیز به کار برده شود. در سال 1975 «ویکتور لونفلد» تئوری و روشی را برای ارتقاء و گسترش خلاقیت کودکان با استفاده از روشی علمی، راه اندازی کرد. این روش مراحل مختلفی دارد و هر مرحله برای یک رده سنی خاص طراحی شده است. وی اقدام به تشویق و توصیه به انجام کارهای هنری در کلاسهای درس کودکان کرد. همینطور توصیه به آموزش والدین برای ادامه این کارها در خارج از کلاس درس را در دستور کار قرار داد. آغاز این روش با تحقیق و کنکاش بر روی کودک آغاز می شود و بدین صورت می باشد که در ابتدا این موضوع مورد بررسی قرار می گیرد که کودک استعداد و تمایل ذاتی به نقاشی و طراحی را دارا می باشد یا باید به ترغیب وی برای اینکار پرداخت. ذکر این نکته مهم می نماید که اگر کودک در فعالیت هنری از خود تمایل نشان نداد و یا در پیشرفت و بسط توانایی خود کند می نمود، این موضوع اصلا به این معنا نیست که کودک در فراگیری و ارتقاء فعالیت هنری خود دچار نقصان و یا مشکل می باشد. به تفسیر دیگر این امر به هیچ عنوان نشان از ناتوانی کودک نمی باشد. این موضوع می تواند دلایل بسیاری مانند عدم جذابیت آن فعالیت خاص برای بچه، و یا عدم ارائه پکیج مناسب برای کودک داشته باشد. از طرف دیگر وابستگی ها ی فرهنگی طفل و محیط اطراف وی تاثیرات زیادی بر علائق و تمایلات هنری او خواهد داشت.

اما نقاشی و طراحی در کودکان مراحل مختلفی را دارا می باشد که در اینجا به توضیح مختصری از آنها خواهیم پرداخت، توجه داشته باشید که هنر در کودکان و شناسایی و بسط آن یکی از پیچیده ترین رشته های روانشناسی می باشد که کنکاش و عمیق شدن در آن به واقع از حوصله این مقاله خارج می باشد.


مرحله ابتدایی (خط خطی کردن):

این مرحله در سن دو سالگی آغاز می شود و معمولا تا سن چهارسالگی ادامه می یابد. در برخی موارد این مرحله به محض اینکه کودک بتواند یک مداد شمعی را در دست گرفته و روی کاغذ شروع به کشیدن خطوط نماید آغاز می گردد. این اتفاق اکثرا از 18 ماهگی به بعد رخ خواهد داد. در ابتدا کودک به نگاه کردن رنگها و دنبال کردنشان بر روی صفحات علاقه نشان می دهد. بعضی دیگر از کودکان علاقه بیشتری به خط خطی کردن و تمایل بیشتر به انجام این کار به صورت انفرادی نشان می دهند. این خطوط و آثار همیشه بیانگر علائق کودک و علامتهایی برای تشخیص آنها می باشد، هرچند که در بسیاری از موارد این نشانه ها برای افراد بالغ غیر قابل شناسایی است.


یک نقاشی در مراحل ابتدایی

یک نقاشی در مراحل ابتدایی


مرحله قبل از شکل گیری:

این مرحله معمولا پس از سن چهارسالگی آغاز میگردد. البته در برخی موارد این مرحله بسته به محیط رشد کودک و تجربیات هنری وی از اطرافیان می تواند زودتر و یا دیر تر نیز آغاز شود. در این مرحله کودک شروع به ترسیم انسان و یا موجوداتی با صورت و دست و پا می نماید. در بسیاری موارد شکل های ترسیم شده، دارای صورت، دست و پا و یا حتی دارای انگشت می باشند. اما طرح ها فاقد بدن بوده و اجزاء پیکره بدون بدن به یکدیگر چسبیده است.


نقاشی مرحله دوم

نقاشی مرحله دوم


در این مرحله صورت ها لبخند های بزرگی دارند، حذف بدن اصلا به معنای مشکل نیست! این فقط بدین معناست که چیزهای دیگر از اولویت و اهمیت بیشتری برخوردار می باشند. برای مثال دستها از نظر اطفال یکی از پر اهمیت ترین قسمتها هستند و معمولا از اندازه طبیعی خود بزرگتر رسم می شوند. دلیل این مطلب هم مهم بودن دست از نظر کودک می باشد. زیرا این قسمت از بدن در طول زندگی کودک برای انجام کارهای وی بسیار رویت شده است. و اصولا یکی از اولین اعضاء بدن می باشد که کودک با آن سروکار دارد.


مرحله شکل گیری:

این مرحله از سن هفت سالگی آغاز شده و تا سن نه سالگی ادامه میابد. در این مرحله کودک بیشتر به جزییات دقت می کند و شروع به طراحی سمبل ها و یا افراد پیرامون خود با خصوصیات خاص آنها می نماید. وی به مرور شروع به طراحی اشیاء پیرامون خود نموده و دقت بیشتری در به تصویر کشیدن جزییات از خود نشان می دهد. انسانها در آثار وی تقریبا کامل هستند و دست و پاها از حالت چوب خشک گونه خارج شده و حالت نرم تری به خود می گیرند. در این مرحله کودک به مرور با اجراء بدن آشنا می شود و شروع به تجربه آنها می نماید. در نقاشی های کودک، بزرگسالان دارای پاهای بلند می باشد، این چیزی است که وی در این دوره سنی در مورد بزرگسالان حس می نماید و تصویر افراد بزرگسال در ذهن او این اینگونه شکل می گیرد.

در این مرحله اجسام و خانه از حالت تخت خارج می شوند. خط افق در این مرحله در آثار کودک نمایان می شود. در این مرحله کودک ممکن است یک موضوع را به صورت سریالی نقاشی کند. این یکی از پر اهمیت ترین رویدادها می باشد. زیرا ممکن است که وی با به تصویر کشیدن این نوع از نقاشی، در تلاش برای بیان موضوعی به اطرافیانش باشد.


مرحله شکل گیری

مرحله شکل گیری


مرحله واقعیت گرایی یا رئالیسم:

این مرحله از سن نه سالگی به بعد آغاز می شود. در این مرحله کودک شروع به اضافه کردن جزییات بیشتر به نقاشی اش می کند و به مرور به درک عمق و پرسپکتیو در آثارش می پردازد. حالا اشکال در آثار وی دارای سایه و تنالیته می باشند. وی در این سن افراد را به صورت گروهی به تصویر می کشد. رنگهای به کار رفته در آثار ارتباط مستقیمی با فضاهای مورد نظر برای طراحی دارند. وی در این مرحله از متریال های بیشتری برای نقاشی خود استفاده می نماید. کودک در این سن تشنه تایید نقاشی ها و تشویق است و در عین حال نسبت به انتقاد بسیار حساس می باشد. وی در عین حال آثار خود را با دیگران مقایسه می نماید و به انتقاد از آثار آنها می پردازد. توجه داشته باشید که کودکان در این سن می توانند به راحتی و به سرعت از فعالیت هنری دلسرد شوند اگر مورد انتقاد قرار گیرند و یا از طرف همکلاسی ها مورد نکوهش قرار گیرند. در عین حال اجبار کودک به استفاده از یک متریال خاص در نقاشی یکی دیگر از عوامل آسیب رسان به هنر او می باشد. این سن کاملا همان سنی می باشد که کودک می بایست تحت آموزش صحیح قرار گیرد و این دوره، دوره طلایی آموزش اصول طراحی و نقاشی می باشد.


مرحله واقعیت گرایی یا رئالیسم

مرحله واقعیت گرایی یا رئالیسم


در باره آموزش نقاشی کودکان

مقوله تربیت و آموزش نقاشی کودکان یکی از مهمترین مسائل اجتماعی و فرهنگی می باشد که تاثیرات عمیق و طولانی مدتی را بر روی جامعه خواهد داشت. نقاشی و هنر یکی از مهمترین و اساسی ترین ابزار برای نیل به اهداف آموزشی، تربیتی می باشد. برای درک بهتر این موضوع فقط به نوشته نگارنده که خود در عرصه هنر و نقاشی فعال است اکتفا ننمایید، بلکه می توانید با یک گفتگوی کوچک و ساده با یک مربی و یا مشاور به عمق اهمیت نقاشی در محیط های تربیتی و آموزشی پی ببرید. از مهد کودک ها گرفته تا مراکز تربیتی، از کودکان خردسال با سلامت کامل گرفته تا بیماران اسکیزوفرنی با حالات روحی هولناک، نقاشی همیشه یک پایه اساسی در این محیط ها بوده است. بنابراین آموزش صحیح نقاشی به کودکان می تواند نکات بسیار مثبتی را در رشد ذهنی و فعالیتهای مناسب برای کودک در پی داشته باشد. در اینجا ما نکات مهم و سودمندی را از یک مقاله که از زبان ایتالیایی ترجمه شده برای شما نقل خواهیم کرد.

هر اثر هنری که توسط یک کودک خلق می شود به واقع میتواند برای پدر و مادر وی (به دلیل غریزه پدر و مادری و علاقه ذاتی به فرزند) یک شاهکار هنری تلقی گردد. بنابراین توصیه میگردد که این کار هنری را در محلی مناسب و جلوی چشم به نمایش بگذارید. مثلا روی درب یخچال و یا قسمتی از اتاق پذیرایی می تواند گزینه خوبی باشد. این امر باعث روحیه گرفتن کودک شده و در عین حال به ترغیب وی برای کار بیشتر می انجامد. از سویی دیگر این موضوع تبدیل به یک زبان ارتباطی بین والدین و فرزند خواهد شد و می تواند کمک بزرگی به والدین در جهت یافتن مشکلات پنهان کودک بنماید.


آموزش نقاشی کودکان

آموزش نقاشی کودکان


به هیچ عنوان سعی نکنید در مقام اصلاح نقاشی و یا طراحی کودک خود برآیید. در سنین کودکی خصوصا سنین پایین، طراحی و نقاشی صرفا یک ابزار جهت برقراری ارتباط می باشد. از طرفی دیگر طراحی وسیله ای برای آزاد کردن تخیلات و رویاهای کودک نیز می باشد. بنابراین به هیچ عنوان سعی در تغییر و اصلاح آن نداشته باشید و فقط نظاره گر فرآیند طراحی باشید. به بیان دیگر طراحی، وسیله و نموداری برای واکنش به رفتار بزرگترها برای کودک می باشد. توجه داشته باشید زمانی که کودک طرحی را خلق می نماید، معنا و مفهومی که ما از آن استنباط می نماییم می تواند کاملا متفاوت از آن چیزی باشد که کودک به قصد آن این اثر را خلق نموده است. بنابراین به جای انتقاد از آرتیست کوچک، جویای دلیل به تصویر کشیدن آن از زبان خود هنرمند شوید. اگر شما تشویق درست کودک را فرا بگیرید و همینطور ابزار و متریال مناسب را در اختیار وی قرار دهید خواهید دید که خود کودک به سادگی راه استفاده از آنها را پیدا کرده و دنیای پیرامون خود را به زیبایی و با زبان خودش به تصویر خواهد کشید.

شاید طراحی و نقاشی اولین زبانی باشد که یک کودک پیش از رسیدن به توانایی کامل حرف زدن و نوشتن فرا میگیرد. بنابراین، این کار قطعا جزو ابتدایی ترین فعالیتهای یک انسان خواهد بود و همینطور از مهمترین آنها. در این فرایند، تفریح، بیان احساسات، ارتقاء خلاقیت و ارتباط با انسانهای پیرامون همگی با هم و در کنار هم قرار خواهند داشت. در ماههای اولیه آغاز زندگی کودک، شما می توانید با در اختیار قرار دادن اشیاء مناسب و اسباب بازی های مختلف با رنگهای مناسب و فرمهای ساده، به وی در شناخت فرمهای گوناگون و رنگهای مختلف برای نقاشی کمک کنید.

به محض اینکه حس کردید که کودک شما توانایی در دست گرفتن یک ابزار طراحی و نقاشی مانند مداد یا ماژیک را دارا می باشد، و به سن مناسب برای هماهنگی چشم و دست رسیده است، شما می توانید ابزار مناسب و کاغذ یا هر گونه ساپورت را در اختیار وی قرار داده و نظاره گر فعالیت او باشید.


ابزار نقاشی کودکان

برای تسریع فرایند انتقال از «خط خطی» به نقاشی های دارای فرم قابل تشخیص، شما میتوانید با انتخاب مدلهای مناسب و همینطور تصاویر مناسب سن کودک و حتی تهیه تصاویر ساده شده از دنیای واقعی، نقش بسیار مهمی را در پیشرفت و تشدید علاقه وی ایفا نمایید. معمولا کودک از سن سه سالگی شروع به تشخیص فرمها و اشکال هندسی خواهد نمود. برای مثال برای به تصویر کشیدن یک گربه، به عنوان سر یک دایره و برای گوش ها مثلث رسم خواهد کرد. یک بیضی برای بدن، و احتمالا فرمهای مربع به عنوان پنجه ها خواهد بود. از این زمان به بعد کم کم طراحی های کودک شکل خواهد گرفت و شما می بایست برای تهیه موضوعات و متریال مناسب به هنرمند کوچک کمک نمایید. وی به مرور برای به تصویر کشیدن طراحی های پیچیده تر تلاش خواهد کرد و وارد چالش های رئالیستی تری خواهد شد. اما توجه داشته باشید که موارد ذکر شده قانون نیست! هر کودک توانایی ها و ظرفیتهای خاص خود را دارد و ممکن است در فرایند پیشرفت و یادگیری شاهد ریتمهای گوناگونی باشیم.

زمانی که کودکان به سنین پنج یا شش سالگی میرسند زمان مناسبی برای ثبت نام آنها در یک کلاس فعالیت هنری می باشد. کلاسهایی مانند طراحی ابتدایی، نقاشی کلاژ و یا رنگ، ساخت کمیک استریپ و یا کلاسهای خلاقیت می تواند گزینه مناسبی برای شروع حرفه ای تر فعالیت هنری باشد. چه بسا که همین کلاسها باعث شود که در آینده کودک شما مسیر خود را پیدا کرده و راهی مراکز هنری حرفه ای تر و یا وارد هنرستان و یا دانشگاههای هنر شود. از طرفی دیگر شرکت در این دوره ها کودک را به صورت جدی تر پی گیر فعالیت هنری خواهد کرد. زیرا قائدتا این مراکز تکالیفی را برای منزل به او محول خواهند نمود که همین تکالیف باعث فعالیت بیشتر هنری و پیشرفت وی خواهد شد. به لطف آموزش مناسب در مدارس هنری، کودک راه و روش آکادمیک و علمی طراحی و نقاشی را خواهد آموخت.

همه میدانیم که قدرت تکلم، یک توانایی مادرزادی می باشد. این توانایی در طول زندگی بشر از بدو تولد و تا لحظه مرگ رو به تکامل است. اما طراحی و نقاشی نیز به مثابه زبانی دیگر می باشد که کما بیش مانند تکلم قابل یادگیری و پیشرفت است. به طور کل اگر انسان در محیط بسته ای قرار گیرد که در آن تکلم و ارتباط لسانی جاری نباشد، قطعا با گذشت زمان قادر به تکلم نخواهد بود. بنابراین تکلم حتی به زبان مادری نیز نیازمند نوعی آموزش می باشد که این آموزش توسط والدین آغاز شده و روز به روز پیشرفته تر می گردد و پس از مدتی زیر نظر معلمان و اساتید ادامه میابد. نقاشی و طراحی نیز به نوعی از همین روند تبعیت می کنند و کودک انسان با کنجکاوی و خلاقیت ذاتی که در خود دارد آغاز گر این پروسه بوده و با توجه اطرافیان، آنرا بسط و پیشرفت می دهد.


نقاشی کودگ

ترجمه، گرد آوری و تهیه مطالب: جواد اکبر زاده



دیدار - دریچه ای به کلاسهای اخیر

نگاه مختصری به آنچه که اخیرا در کلاسهای حضوری گذشته است.
فیلمهای کوتاه از کارهای در حال انجامی که در آموزشگاه نقاشی ایکاروس و توسط هنرجویان سیاوش مهویس صورت گرفته است.

نقاشی های ما با شما سخن میگویند

اثری از هنرمند آموزشگاه لیدا سماک

اثری از هنرمند آموزشگاه مهدیه عبدالعلی زاده

آثاری از هنرمند آموزشگاه بنفشه حسینی

 

کلاسهای ایکاروس

دیـــدگـــاه

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد.

بخش‌های مورد نیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

ارسال نظرات



🎭 روز شمار هنری
امروز ۲۰۲۴/۰۳/۲۹ میلادی برابر با جمعه، ۱۰ فروردین ۱۴۰۳هجری شمسی که مصادف میباشد با سالروز تولد دورا کرینگتون، نقاش انگلیسی

دورا کرینگتون، نقاش انگلیسی

 ادامه مطلب 

©اکیداً از مراجعه حضوری از ساعت ۱۶ به بعد خودداری نمایید             کلیه حقوق مادی و معنوی این سایت محفوظ و متعلق به آموزشگاه نقاشی ایکاروس میباشد - 2024-2009